Tıkanma (Choke) “Eğer bu kitabı okumaya niyetliyseniz vazgeçin. Kendinizi kurtarın. Televizyonda mutlaka daha iyi bir şeyler vardır…” uyarısı ile başlayan 2001 tarihli Chuck Palahniuk romanı ‘Choke’nin bağımsız bir uyarlaması. Chuck Palahniuk, hayatını bir şirkette otomobil tamirciliği yaparak idame ettirmekte iken, hobi olarak katıldığı bir edebiyat grubunda Project Mayhem/Kargaşa Projesi adlı bir kısa hikaye yazmış ve daha sonra bu hikayesini Fight Club (Dövüş Kulübü) adı altında geliştirmek suretiyle Amerikan edebiyat tarihinin en müstesna yapıtlarından birine imza atmıştı. Bilindiği üzere eser David Fincher’in yönetiminde beyazperdeye aktarıldığında büyük bir patlama yaparak kısa zamanda bir modern klasiğe dönüşmüştü.
Ercan Dalkılıç
Tıbbiyeden terk Victor Mancini (Sam Rockwell) bir seks müptelasıdır. Dayanışma gruplarına devam eder. Lakin bu illetten kurtulmak için değil, yeni partnerler bulmak için -Tyler Durden misali! Aslında bir koloni merkezinde çalışmaktadır. Eski anarşistlerden Alzheimer hastası annesinin tedavi masraflarını karşılayabilmek için ek iş olarak da lüks restoranlarda boğulma numarası yapmakta, kendisini kurtaran kişilerin ‘sürekli kahramanlık hallerinden istifade ederek’ onları söğüşlemektedir. Filme adını veren de işte bu ‘tıkanma’ eylemidir. Mastürbasyon yapmadığı her gün için eve bir kaya getiren arkadaşı Denny (Brad William Henke) ile ‘tutunamayarak’ yaşamını sürdüren Victor Mancini, annesi Ida’nın (Anjelica Huston) İtalyanca günlüğünü Doktor Marshall’ın (Kelly Macdonald) tercüme etmesiyle birlikte kim olduğuna dair bitmek bilmeyen bir iç yolculuğa başlayacaktır…
İki ana karakterin sürüklediği Tıkanma, uyarlandığı romanın sert yergisinden mahrum, mesajları eğlenceli bir biçimde filmin orasına burasına serpiştirilmiş bir uyarlama. Romanın çok katmanlı ve parçalı anlatımını da tam olarak yansıttığını söyleyebilmek mümkün değil. Kısaca bir uyarlama olarak bakıldığında Tıkanma hayli vasat bir çaba. Fakat yönetmenin demeçlerinde belirttiği üzere filme bir romantik komedi olarak bakarsak filmin çok farklı bir deneme olduğu kesin. Öncelikle, türün en eksantrik karakterlerine sahip film. Victor Mancini, ‘ebeveynlerin kitlelerin afyonu’ olduğunu düşünen, türün en büyük anti-karakterlerinden biri. Arkadaşı Denny ise her fırsatta ve durumda mastürbasyona teşebbüs edebilen eksantrik bir karakter. Neredeyse karakterlerin hepsi çok karikatürize ve absürd. Sorun şu; ana karakterler dahil hepsi derinlikten o kadar uzak ki! Karakterlerin yapı taşlarına yer vermeyen yönetmen, romanda ne kadar eğlenceli nokta varsa uç uca eklemiş ve nihayetinde ortaya Tıkanma gibi sendeleyen bir film çıkmış sonuçta.
Zamansal sıçramalar ve dış ses vasıtasıyla hikayesini bir nebze pişiren yönetmen/senarist Clark Gregg’in, tamamen oyunculuğa dayalı bir filme imza attığını söyleyebiliriz. Bir sinema filminin bütünlüğünden ziyade skeç skeç bölümler halinde ilerleyen bir yapısı var filmin. Ve bu bölümlerde öne çıkan oyunculuklar filmin lokomotifi adeta. Özellikle Sam Rockwell, Kelly Macdoland ve tabii ki Anjelice Huston çok iyiler, hatta filme bir gömlek fazla geldikleri bile iddia edilebilir.
Özel bir klinikte yatmakta olan annesinin ağır masraflarını karşılayabilmek için ‘boğulma numarası’na başvuran Victor Mancini, salt para için yapmıyor bu şahsına münhasır numarayı. O bir yetim. Bu numara sayesinde içinde ‘babasızlıktan doğan boşluğu’ da dolduruyor bir nevi. O kişiler, Victor Mancini ile ilgileniyor, maddi yardımda bulunuyor ve özel günlerde ailelerinin bir ferdi gibi kart atıyorlar. Boşuna değil Victor Mancini’nin ensesi kalın, tombul, sevimli kalantorları seçmesi.
Tıkanma, uyarlandığı eserin sert dilini ehlileştiren ve kara tonunu seyrelten bir yorum. Fakat yine de muhafazakar ve konformist kitleyi rahatsız edebilecek çok sayıda öğe içerdiğine şüphe yok. Artık Amerikan sinemasından alışageldiğimiz ‘cinsellik sömürüsü’ne Tıkanma‘da rastlamamak olumlu buna karşın yönetmenin cinselliği ‘evrensel bir dejenerasyonun’ portresini çizmek için kullanmaması büyük bir kayıp olmuş gerçekten. Aile kurumu, cinsellik ve sistem üzerine sarf ettiği söylemlerle ‘dayatılan ideal yaşam biçimine kafa tutan’ bu yorumun, yeraltı edebiyatının büyük yazarı Chuck Palahniuk’un isminin hakkını verebildiğini söylemek abes olur.
Choke
Tıkanma
[xrr rating=3/5]
Yönetmen: Clark Gregg
Senaryo: Clark Gregg, Chuck Palahniuk (Roman)
Oyuncular: Sam Rockwell, Anjelica Huston, Kelly Macdonald
Yapım: 2008 / ABD / 92 dk.
