Filmlerle kurduğumuz bağlar, kendi hayat öykümüzle de örtüşür. Filmlerden aldığımız ilhamlar, belki gitmek, görmek istediğimiz yerlerin, tanışmak istediğimiz kişilerin özlemidir. Filmlere yüklediğimiz anlamlar, çoğunlukla tanıdık olduğumuz duyguların, düşüncelerin dışavurumudur. Ne kadar uzaktan bakmaya çalışsak da bazı filmlere, gidip tam orta yerine saplanır yüreğimiz ve o filmi izledikten sonra içimizi açan bizi soyan sahnelerle baş başa kalırız yeniden. Bu hafta vizyona giren Fruitvale Station (Son Durak) aramıza mesafe koyamayacağımız, üzerine düşündükçe kendimizi sorgulayacağımız, belki hayattan bir kez daha soğuyacağımız ya da hayata karşı bir isyan bayrağı sallandıracağımız filmlerden biri.
Seçil Toprak
Ne acıdır gözünün önünde olan biten acıyla birlikte yaşamına devam etmek zorunda kalmak. Tıpkı 2008 yılının son gecesi polis kurşununun yanlışlıkla (!) öldürdüğü Oscar Grant’in ailesi, dostları ve o an o tren istasyonunda olan, olayı gören kişiler gibi. Evet, gerçek bir hikâye var karşımızda ve bu, filme kayıtsız kalabilmeyi, uzaktan bakabilmeyi imkansız hale getiriyor. Ne yaparsanız yapın polis kurşunuyla hayatı sönmüş, söndürülmüş ailenin acısından uzak tutamıyorsunuz kendinizi. Üstelik bu hikâye bizden uzak değil. 2013 Mayıs sonunu yaşayan, izleyen, tecrübe edenlerdenseniz; Amerika’nın Oakland şehrinden gelen Oscar’ın hikâyesi daha da derinden etkiliyor insanı. İster okyanusun öbür ucu ister Türkiye isterseniz başka bir ülke… Hikâye aynı aslında, yanlışlıkla (!) yiten canlar.
1986 doğumlu gencecik yönetmen Ryan Coogler’ın ilk uzun metrajı Son Durak. Senaryo da kendisine ait. Yukarıda kısaca bahsettiğim gibi, filmin öyküsü gerçeğe dayanıyor ve film, yıl başını dışarıda arkadaşlarıyla ve sevdiğiyle karşılamak isteyen Oscar Grant’in son günlerine odaklanıyor. Öyküyü baştan bilsek de finale gelene kadar Grant’i az da olsa tanıma fırsatı buluyoruz. İşini kaybetmiş, geçmişinde bir hapis hikâyesi olduğunu bildiğimiz Oscar’ın küçük bir kızı var. Film boyunca onunla kurduğu iletişim Oscar’a daha ılıman yaklaşmamızı ve gittikçe Oscar’ı sevmemizi sağlıyor. Tüm bunların yanında “zenci” olması potansiyel suçlu yükünü üzerinde taşıması anlamına da geliyor. Maalesef bu şartlanma hâlâ dünya yüzünden silinmiş değil. Bir kod gibi bilinçaltına yerleştirilmiş. Oscar’ın son gecesi olan 31 Aralık’ta yeni yılı arkadaşlarıyla kutlamak için gideceği yere metroyla varma yolunu tercih etmesi kendi sonunu hazırlıyor. Çünkü bulundukları vagonda çıkan ufak bir tartışma kısa sürede yatışsa da haber verilen polislerin bir sonraki durakta kendilerini bekliyor oluşu felaketin habercisi olarak kazınıyor beyinlerimize. Çünkü bir süredir tanıklık ettiğimiz gibi polis, güvenliğin değil adeta kargaşanın habercisi.
O an geldiğinde, Oscar yerde yatarken ağzından dökülen kelimeler, gözünüzden yaş olarak akıyorsa bunda filmin sizi hazırladığı final havası kadar ülkenin içinde bulunduğu travmanın da büyük etkisi var. Çünkü en başta da dediğim gibi kendi tecrübelerimizden ayıramadığımız, zaten ayırmak da istemediğimiz filmler var. İnsanlık ortak acılar, sevinçler, hüzünlerde buluşabiliyorsa; filmleri de ortak bilincimizden ayırmak mümkün değil. Dolayısıyla Son Durak bizim için sadece Oscar Grant’in hayatının son demlerine tanıklık ettiğimiz ve polis kurşunuyla yere yığıldığında acı içinde perdeden bize doğru bakarken ağzından dökülen kelimeleri kalbimizin derinine gömdüğümüz, ağladığımız bir film değil. Son Durak, bitiş jeneriği akarken olaydan sonraki gelişmeleri sinir harbi içinde takip ettiğimiz bir film değil sadece. Son Durak, sadece Amerika’nın Oakland şehrinden ülkemiz perdesine yansıyan bir film de değil. Son Durak bizim yakın tarihimizin; Ethem’in, Mehmet’in, Ali İsmail’in, Abdullah’ın, Medeni’nin, Ahmet’in, Hasan Ferit’in de hikâyesi… Bizi yakması, yıkması da bundan. Salondan çıkarken ağızlardan dökülen umutsuzluğun, yüreklerdeki isyanın sebebi de bundan. Eminim ki nerede izlenirse izlensin Son Durak, herkeste acı bir hatırayı canlandıracak, tekrar isyan ettirecek, üzerine düşündürecek bir film. Başarısı da bundan…
Son Durak (Fruitvale Station)
Yönetmen: Ryan Coogler
Senaryo: Ryan Coogler
Oyuncular: Michael B. Jordan, Melonie Diaz, Octavia Spencer
Yapım: 2013 / ABD / 85 dk.
Son Durak (Fruitvale Station)