T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2005 yılından bu yana dağıtılan sinema desteklerinin on yıllık sürecini inceleyen “Kültür Bakanlığı Sinema Destekleri” e-kitabı yayınlandı. Kültigin Kağan Akbulut tarafından bir yıllık bir araştırma sürecinde gerçekleştirilen araştırma on yıllık desteğin bir bilançosunu sunuyor. Objective Araştırmacı Gazetecilik Bursu desteğiyle hazırlanan kitap sinema desteklerini ekonomik, sanatsal ve politik açıdan inceliyor. İlk hali Kültür Servisi internet gazetesinde yazı dizisi halinde yayınlanan araştırmanın e-kitap versiyonunda araştırma bulgularının tamamı ve röportajların tam hali araştırmacılar ve ilgililer için sunuldu. Yamaç Okur, Serkan Çakarer, Nazif Tunç gibi yapımcıların, eski Kültür Bakanı Erkan Mumcu’nun, akademisyenlerin, eleştirmenlerin ve sektör duayenlerinin görüşlerinin de dahil edildiği kitap ücretsiz olarak indirilebilir.
Kitabı ücretsiz indirmek için tıklayın: https://www.dropbox.com/s/uj4ikam0usukjl1/sinema%20destekleri%20e-kitap.pdf?dl=0
Araştırmada Öne Çıkan Başlıklar Şöyle:
– Türkiye’deki ilk sistematik sinema desteği 2004 yılında çıkan 5224 Sayılı “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanun” sayesinde 2005 yılında verilmeye başlanmıştır.
– 2005-2014 yılları arasında 221 filme uzun metraj film yapım desteği, 127 filme ilk uzun metraj desteği verilmiştir. Buna ek olarak yapım sonrası, belgesel film geliştirme, belgesel film yapımı, senaryo geliştirme, animasyon yapım, kısa film ve proje geliştirme desteği olarak toplamda 120 Milyon TL’nin üzerinde destek sağlanmıştır.
– Destek alan uzun metraj filmlerden 31 tanesi vizyonda 100 binin üzerinde seyirci çekmiştir. 82 film de ulusal ve uluslararası film festivallerinde başarı kazanmıştır.
– Yapımcı Serkan Çakarer’e göre uluslararası sinema dünyasında (Cannes, Berlin gibi film festivaller, Oscar gibi ödüller vs.) Türkiye sinemasının kendine yer bulabilmesi için AR-GE süreci gibi sinemanın farklı alanlarına yatırım yapılmalı.
– Çakarer’e göre desteklerdeki en temel sorun, destek yasasının yılda 15 filmin çekildiği dönemde çıkması ve yılda 80’e yaklaşan film çekilen şu anki sinema endüstrisinin ihtiyaçlarını karşılayamaması.
– Çakarer’e göre alternatif yapımların yanında gişe filmleri sadece Kültür Bakanlığı fonlarıyla değil, bölgesel fonlar, vergi indirimleri, vizyon başarısına göre yapılacak iadeler gibi farklı metotlarla desteklenmeli.
– Yapımcı Yamaç Okur’a göre Türkiye’de yapımcı/yönetmen üzerinden dönen bir destekleme sistemi var. Ancak bu güçlü yapımcıların oluşmasını engelliyor ve yönetmene başka görevler yüklüyor. Okur’a göre Avrupa sinemasındaki başarının sırrı yapımcı üzerine dönen bir sistemin olması.
– Okur’a göre iyi niyetle yapılmış bir yasa olmasına rağmen sinema endüstrisini bilmemekten kaynaklanan sorunları var.
– Okur’a göre Meslek Birlikleri’nin destekleme kuruluna gönderdiği temsilcilerin mesleki yeterlilikleri yetersiz. Kurula katılacak kişilerin mesleki kriterleri belirlenmemiş. Okur’a göre bir yönetmen Meslek Birliklerini “dolaşıyorsa” şansı artıyor.
– Okur’a göre “Türkiye Sinema Yasası” adıyla çıkacak olan yeni sinema yasasında adımlar atılmasına rağmen siyasi konjonktürün devamlı değişmesi nedeniyle şu an hiçbir şey yapılamıyor. Okur’a göre sadece film yapımına odaklanan destek mekanizması sorunlu.
– Akademisyen Ahmet Gürata’ya göre meslek birliklerinin destekleme kuruluna gönderdiği temsilcilerin temsilcileri tartışmalı. Gürata’ya göre Birliklerin kendilerini sorgulayarak çözümler üretmesi gerekli.
– Uzun yıllardır sektörün gündeminde olan “Yeni Sinema Kanunu” ya da resmi adıyla “Türkiye Sinema Kanunu” fon vermenin dışında regülasyon, uluslararası çalışmalar, sinema salonlarının yapısı ve sektörün kurumsallaşması gibi birçok meseleyi kapsıyor. Ancak siyasi gündem nedeniyle yasanın ne olacağı halen belirsiz.
