Bir ‘auteur’ çizer olan Joe Sacco aynı zamanda bir gazeteci. Bir savaş muhabiri gibi hareket etmekten kaçınmaması bu yüzden herhalde. Hikayelerini ölümün kol gezdiği, büyük acıların yaşanıp, göz yaşlarının kana karıştığı yerlerden çıkarıyor. Amacı dünyayı orada yaşananlar konusunda haberdar etmek. Bu tür olayların, acıların varlığı bilinmezse bir kez daha yaşanmasının önüne nasıl geçilebilir ki?
Ege Görgün (Landlord)
Sacco ödüllü çizgi romanı Filistin’de, Bosna Savaşı’nın gühahlarının izini 
sürdüğü Güvenli Bölge Goradze’de hep bir farkındalık yaratmaya çalıştı. Dünyanın geri kalanına “yaşananlarda senin de sorumluğun var” dedi. “Bu, zaplayıp unutabileceğin bir TV şovu değil. Bu bir gerçek!” diye haykırdı. Şimdi Gazze’nin Dipnotları‘nda da aynısını yapıyor. Tek fark bu kez tarihte daha geriye gidiyor ve gözlerden ırak kalmış iki katliamı bir arkeolog titizliğiyle toprak üstüne çıkarıyor.
50’li yıllarda gerçekleşen Han Yunus ve Refah’ta gerçekleşen bu olaylar çok eskilerde kalmış gibi görünse de, aslında Filistin’de bugün yaşananlarla bağlantılı. Hani kitaplardaki dipnotlar bazen o sayfada yazanları daha anlamlı kılar ya… Gazze’nin Dipnotları da öyle. Elbette ne Filistin’de ne Bosna’da yaşananları anlamlı kılmaya muktedir bir dipnot yok. Ama bu dipnotları es geçebiliriz, öğrenmesek de olur diyebileceğimiz anlamına gelmiyor. Bilmek insan olarak bizim zorunluluğumuz. Sacco’nun kitabı bu zorunluluğu bir keyif haline de getiriyor üstelik.
Gazze’nin Dip Notları
Joe Sacco
İthaki
