Geçtiğimiz ay Türkiye’de vizyona girmesi beklenirken, Kültür Bakanlığı’na bağlı Denetleme Kurulu’nun sakıncalı bulup, ticari gösterimini engellediği, Lars von Trier’in tartışmalar yaratan filmi İtiraf (Nymphomaniac), 33. İstanbul Film Festivali kapsamında seyirci karşısına çıkıyor! Deccal (Antichrist) filminden sonra, Cannes’daki basın toplantısında Nazi estetiği ve Hitler hakkında yaptığı açıklamalar nedeniyle ‘istenmeyen adam’ ilan edilen von Trier, bir önceki filmi Melankoli‘de (Melancholia) Marduk’u dünyaya çarptırmak suretiyle dünyanın eşiğinde olduğu büyük krize işaret etmiş ve açıkçası kendini eleştirenlere de bir gözdağı vermişti.
Ercan Dalkılıç
Birbirini takip eden iki bölümden oluşan İtiraf, Joe (Charlotte Gainsbourg) adlı bir nemfomanyakın (yani bir seks hastasının) yaşamına kapı aralıyor, yaklaşık dört saat süresince. Söz konusu bir seks hastası olunca, müstehcen sahneler de olması çok doğal bir filmde. İtiraf‘ta da gereğince var bu sahnelerden; cinsel organlar, birleşmeler, muhtelif fanteziler… Denetmeme Kurulu’nun filmi yasaklanmasına sebep olan da bu sahneler, tahmin edeceğiniz üzere.
Gelgelelim, von Trier, İtiraf‘ta o kadar soğuk bir evren kurguluyor ve cinselliği o kadar itici bir eylem olarak aktarıyor ki, perdede -sözgelimi bir erotik filmin yaptığı gibi- arzu üretilmiyor. Aksine, cinselliğin artık cinsellikten başka bir forma dönüştüğü, nasıl fabrikada işimize yabancılaşmışsak, cinselliğe de yabancılaştığımızın altı çiziliyor ısrarla.
Trier, hayatımızı şablonlara, formüllere göre yaşadığımızı, bize konfeksiyon bir hayat dayatıldığını, perdeye yansıttığı grafiklerle, sayılarla da hatırlatıp duruyor film boyunca. Dolayısıyla, tercih edilen bu biçim, İtiraf‘ı, herhangi müstehcen içerikli bir filmden çok uzağa konumluyor diyebiliriz. Buna ilaveten Trier’in seçtiği mekanlar da –ofis, hastahane vs. – bu soğuk biçimi tamamlayan nitelikte.
Trier’in Deccal‘den bu yana kullanageldiği, Hristiyan mitolojisi, bakirelik, doğanın güçlülüğü vb. Tarkovskyvari öğeler İtiraf‘ın da olmazsa olmazı. Özellikle, kıyıda tutunmaya çalışan, yaprakları dökülmüş –yani özü ortaya çıkmış- ağaç üzerinden belirginleşen bu öğeler, bir taraftan da filmin metinsel altyapısının can damarını oluşturuyor.
İtiraf, Türkiye dışında sadece Romanya’da sansür engeline takılmış, fakat daha sonra bu engel aşılmış ve Romanya’da da film gösterime girebilmiş. Bizde ilk gösterimi !f İstanbul Film Festivali’nde yapılan film ‘sakıncalı sahneleri’ karartılmış olarak izleyiciye ulaşmıştı. 20 Nisana kadar devam edecek 33. İstanbul Film Festivali’nde de aynı şekilde karartmalı olarak gösterilecek maalesef.
İtiraf 1-2 ( 1-2)
Yönetmen: Lars von Trier
Senayo: Lars von Trier
Oyuncular: Charlotte Gainsbourg, Stellan Skarsgård, Stacy Martin
Yapım: 2013 / Dan-Bel-Fra-Alm- BK / 241 dk.
