Rönesans sanatını şekillendiren en önemli sanatçılardan biri olan ressam, heykeltraş, mimar ve şair Michelangelo’nun İstanbul’a yaptığı hayali seyahatin romanı olan Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat, Mathias Énard‘ın imzasını taşıyor.
Michelangelo’nun 1500’lü yılların başında II. Beyazıd’ın saltanatının sürdüğü Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yer alan İstanbul’u ziyareti hiç de beklenmedik bir şey olmazdı aslında. Padişah kendisini sarayının bulunduğu güzel şehre, eski adıyla Konstantinapol’e bizzat davet etmişti çünkü. Üstad kararını vermiş, hazırlıklarını yapmıştı. Kısa sürede yola çıkacak, tahminen altı gün sürecek bir deniz yolculuğundan sonra İstanbul’a varacaktı. Ama Mathias Énard’ın Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat romanında tasavvur edildiğinin aksine Michelangelo bu yolculuğa asla çıkamadı. İsterseniz en baştan alalım…
Babası Fatih Sultan Mehmet’in ölümünün ardından 34 yaşında tahta geçen II. Beyazıd çok iyi eğitim almış, sanata düşkün bir padişahtı. Babasının Haliç üstünde yaptırdığı ve artık miyadı dolan askeri köprünün yerine kalıcı bir köprü inşa ettirmek istiyordu. Onun bu arzusundan bir şekilde haberdar olan Leonardo Da Vinci kendisine bir mektup yazarak bu göreve talip olduğunu bildirdi. Mektubuna yapmayı tasarladığı köprünün çizimini eklemeyi de ihmal etmedi. Sultan II. Beyazıd nedense bu teklife itibar etmedi.
Michelangelo ise 1505’te Papa II. Julius tarafından Roma’da bir anıt mezar yapmakla görevlendirilir. Ancak başta maddi mevzularda olmak üzere ciddi bir ihtilafa düşerler ve Michelangelo Floransa’ya kaçar. Papanın hışmından çekinen Michelangelo gidebileceği bir başka ülke arayışına girer. Haliç üstünde bir köprü yapma teklifi ona tam da bu sırada ulaşır. Michelangelo hem güvenliği garanti altına alınacağı, hem de Papa’yı biraz daha kızdırma fırsatı elde edeceği için Müslüman topraklarına gitmeye sıcak bakar.
Michelangelo’nun niyetini öğrenen Papa onu engellemek için elinden geleni ardına koymaz. Michelangelo’nun ne kadar kararlı olduğunu öğrendikten sonra ise en güçlü silahını çıkarıp onunla tehdit eder inatçı sanatçıyı. Eğer İstanbul’a gidecek olursa kiliseden aforoz edilecektir. Dinine oldukça bağlı olan Michelangelo çaresiz bir şekilde İtalya’da kalır. Bologno’da Papa ile buluşurlar ve uzlaşırlar.
Énard’ın kitabında ise Michelangelo 13 Mayıs 1506’da İstanbul’a ayak basıyor. Bundan sonrası olasılıklar dğerlendirilerek, hayal gücü kullanılarak, ustaca kurgulanarak ve tarihsel bilgilerle bezenerek oluşturulmuş başarılı bir kurmaca. (Kitabın kurmaca olduğunu bilmeyen ve kitabı tanıtırken Michelangelo’yu gerçekten İstanbul’a getiren kültür-sanat sevislerine duyurulur!) Kitabın ismi olan Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat ünlü yazar Rudyard Kipling’in 1891 tarihli eseri Hayatın Zorlukları’nın (Life’s Handicap) girişinden alıntılanmış.
Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat
Yazar: Mathias Énard Çevirmen: Aysel Bora
Can Yayınları, 2011, 160 sayfa
