2014 Cannes Film Festival’inde Kış Uykusu‘yla Altın Palmiye için çekişen, fakat son anda ödülü kaptırarak En İyi Senaryo ödülüyle yetinmek zorunda kalan Andrey Zvyagintsev imzalı Leviathan’ın Oscar yarışında yolunun açık olduğu düşünülüyordu. Nitekim beklenen oldu film, ‘En İyi Yabancı Film’ dalında Altın Küre’ye layık görülmesinin hemen ardından Oscar’larda da aynı kategoride son beş film arasına kalmayı başardı.
Ercan Dalkılıç
Çok tanıdık bir öyküye sahip Leviathan: Evini kentsel dönüşümden parsa toplamak isteyen mafya kılıklı belediye başkanına kaptırmak istemeyen Nikolay (Aleksey Serebryakov), Moskova’dan avukat arkadaşı Dmitriy’i (Vladimir Vdovichenkov) yardıma çağırıyor. Gelgelelim, Dmitriy mafyanın kendini tehdit etmesi üzerine sırra kadem basacak ve Nikolay’ı kaderiyle baş başa bırakacaktır.
2003 yılında çektiği Altın Aslan’lı Dönüş (Vozvrashchenie) ile uluslararası arenada büyük bir ün yakalayan Andrey Zvyagintsev’in sükunet dolu, durağan biçemi herkesin takdirini toplamıştı. Sürgün (Izgnanie) ve Elena filmlerinde de aynı üslubu koruyan yönetmen, “Leviathan”da, bu dili kurguladığı bürokratik hikâyeye hizmet etmesi için grift bir olay örgüsüyle, çok diyaloglu bir dramayla zenginleştirmeyi tercih etmiş.
Leviathan, açık bir biçimde şu an Rusya’ya hakim olan katı Putin rejiminin bir alegorisi. Zaten Zvyagintsev de makam odasında asılı olan Putin resmiyle açık ediyor elini. Kiliseye akıl danışan, ondan icazet alan zorba bir devlet adamının öykünün kritik noktasında olması tesadüf değil kuşkusuz. Dakikalarca süren mahkeme sekansları aracılığıyla bizi bürokrasinin çürümüş iç yüzünü görmeye davet eden Zvyagintsev, Eski Ahit’te geçen bir türlü zapt edilemeyen -filmin bir yerinde de balina iskeletiyle sembolize ettiği- ‘Leviathan’a benzetmiş bütün bu devcileyin yapıyı.
Bir pazar günü, kilise sahnesiyle son buluyor Leviathan; papazın filmin ilk bölümlerinde fırça çektiği belediye başkanı dahil herkes tam tekmil hazır bulunuyor bu ayinde. Nikolay’ın evinin bulunduğu arsa üzerine kurulan söz konusu kilise, sistemin aygıtına dönüşmüş bir kurumun da tezahürü aynı zamanda. Otokrasiyi güçlendirmek için dini maya olarak kullanan muktedirlerin nasıl kirli ilişkiler kurduğunu, kimleri ezip kimlere el açtığını gözler önüne seren Leviathan, günümüz Rusya’sına dair kapsamlı bir bakış niteliğinde. Akademi, Rusya’yı bu kadar sert eleştiren Leviathan‘a Oscar vermeyecek de, hangi filme verecek?
Leviathan
Yönetmen: Andrey Zvyagintsev
Senaryo: Oleg Negin, Andrey Zvyagintsev
Oyuncular: Aleksey Serebryakov, Elena Lyadova, Roman Madyanov
Yapım: 2014 / Rusya / 140 dk.
