Avustralya’nın Oscar adayı Roket, Laos’da çekilip uluslararası dolaşıma giren ilk yapım. Sadece bu özelliğiyle bile izlenmeyi hak ediyor.
Rıza Oylum
Bazı ülkeler vardır varlıklarından kimseyi haberdar edemezler. O ülkeleri tanımamız için bir vesilemiz yoktur. Özellikle Asya kıtasının içlerinde irili ufaklı bir çok ülke bizim için bir muammadır. Güneş oradan doğsa da bizim için ışıklar o taraftan parlamıyor. Laos da bunlardan biri. Güneydoğu Asya’da olan ülke, Tayland ve Vietnam’ın komşudur. Roket işte bu bilinmeyen küçük, yoksul Asya ülkesinde geçiyor.
Doğayla iç içe bir yaşam sürerken yaşadıkları bölgenin istimlak edileceğinden dolayı başka bir yere gönderilen bir ailenin yaşadıklarını anlatıyor. film, ailenin kötü şanş getirdiğine inanılan çocuğu Ahlo’nun gözünden anlatıyor yaşananları. Gönderildikleri yerde de huzur bulamayan aile, kimsesiz küçük kız Kia ve onun James Brown hayranı marjinal amcası Purple ile tanışarak yollara düşerler.
Laos Vietnam Savaşı’nda bomba yağdırılımış bir ülke. Vietnam’a reva görülen zulümden Laos da payını almış. Ülkenin dört bir yanı yarım milyon olduğu tahmin edilen patlamamış bomba kalıntılarıyla dolu.Yılda 100 kişi bu bombalara denk gelip Amerikan marifetiyle ölmeye devam ediyor. 1970’lere kadar yılda 600 kişi ölüyormuş lakin zaten az insanın yaşadığı bu yoksul ülkede patlaya patlaya çok insanda kalmayınca ortalama düşmüş anlaşılan. Bu yüzden yaşamak için ev bulmak hayaliyle yollara düşen bu gezginler yaşayacak ev bulmaktan çok öldürecek bombalarla karşılaşıyorlar. Bu kadar bombanın, patlayıcının gündelik hayata yayıldığı bir coğrafyada bir festival düzenlenirse o da tabi ki roket festivali olurdu. Her yıl düzenlenen en yükseğe roket yollama festivali bu ailenin tek kurtuluşu gibidir.
Roket, renkleriyle, görüntüleriyle, çoğunluğu amatör oyuncularıyla gerçek bir Laos fotoğrafı koyuyor önümüze. Kır hayatı, yaşamın zorluğu, açmazları, küçük şeylerle mutlu olmanın huzuru önümüzde belirir bu filmde. Bilinmeyen, belki adını bile duymadığımız bir ülkeden insan hikayeleri sunuyor bize. Üstelik insanların içine girerek hissederek yapıyor bunu. Roket, oryantalist bakışla değil de coğrafyanın gerçeklerini görerek çekilmiş bir film.
Yönetmen Kim Mordaunt Avusturalyalı. Dünyanın farklı coğrafyalarından belgeseller çekmiş. Farklı derken kelimenin gerçek anlamıyla farklı coğrafyalarda çalışmış gezgin bir sinemacı. Bulgaristan’ın dönüşümünü anlatan bir belgesli de var Vietnam, Tayland, Arap ülkeleri ve Avusturalya’da Aborjinler için çektiği belgeseller de. Roket onun ilk kurmaca filmi. Belki de bu yüzden filminde oldukça gerçekçi belgesel kareleri görmek mümkün. Roket’den önce yine Laos’u anlatan Hasat Zamanı adında bir belgesel de çekmiş. O belgeselde filminde de ana olguyu oluşturan patlamamış bombaları anlatmış.
Roket festivallerde birçok ödül aldı. 2013 Berlin Film Festivali’nde En İyi İlk Film, Çocuk Jürisi En iyi Film ve Uluslararası Af Örgütü Ödülü bunlardan bazıları. Yakın zamanda Tribeca Film Festivali‘nde ise En İyi Film seçildi.
Hollywood sineması Vietnam’dan sıkılıp Laos’da yaptıklarını da anlatmaya başlarsa kuşkusuz bu yoksul, iyi niyetli insanlar bir anda acımasız katillere, ruhsuz bedenlere dönüşeceklerdir. Henüz Laoslular masumiyetlerini kaybetmeden, kesfedelim onları. Bunun için yegane vesile Roket filmidir.
