Maç Sayısı (Match Point), Scoop ve Cassandra’nın Rüyası‘ndan (Cassandra’s Dream) ibaret ‘Londra Üçlemesi’ ve İspanya’da çektiği Barselona, Barselona‘nın (Vicky Cristina Barcelona) ardından, Kim Kiminle Nerede? (Whatever Works) ile başta Annie Hall, Manhattan ve Radio Days olmak üzere sayısız filmine mekân olan, adeta kendisiyle özdeşleşen Manhattan’a geri dönüş yapıyor Woody Allen. Yönetmenin artık alâmetifarikası olagelen Yahudi mizah anlayışından beslenen filmin Boris Yelnikoff adındaki ana karakterini canlandıran da, Seinfeld (yapımcı olarak) ve Curb Your Enthusiasm’den hatırlanacağı gibi aynı anlayışın televizyondaki temsilcisi Larry David zaten.
Ercan Dalkılıç
Boris Yelnikoff, Nobel’i kıl payı kaçırmış, New York’taki dairesinde bohem hayatı süren, günlerini cafelerde muhtelif konular hakkında ahkâm keserek geçirmekte olan nevrotik bir fizikçi. Perdede açık biçimde Woody Allen’in alter-egosu olarak tezahür eden Boris Yelnikoff; o kadar sorunlu bir adam ki, Broadway’de Kurşunlar‘ın (Bullets Over Broadway) berbat tiyatro yazarı David Shayne gibi gece yarısı aniden yataktan fırlayıp sinir krizlerine girebiliyor. Hikâyenin girizgâhını Boris Yelkinoff’un direkt seyirciye bakarak ‘apar’ şeklinde yapması, karakterin her ne kadar toplumla bağlarını korusa da bir insan kaçkını olduğunu anlatıyor sanki.
Bu tiyatral girişin hemen akabinde filmin diğer eksen karakteri, Missisipi’den büyük hayallerle kaçan fakat aradığını bulamayarak, o geceyi sokakta geçirmek için Boris’in kapısının önünü mesken tutan taşralı güzel Melodie St. Ann Celestine (Evan Rachel Wood) ile tanışıyoruz. Kendini acındırarak Boris’e konuk olmayı başaran Melodie, ilkin ev arkadaşı daha sonra sevgilisi olmayı başarıyor Boris’in. İki karşıt karakteri bir eve hapsederek, kentsoylu-taşralı, cahil-entelektüel, kötümserlik-safdillik çatışmasının fitilini yakan Woody Allen, filmin sonuna değin bu ateşi canlı tutmayı başarmış büyük ölçüde.
Yönetmen, tipik ilişki çatışması metodunu sadece iki ana karakter üzerine kurmamış Kim Kiminle Nerede?‘de. Melodie’nin ebeveynlerinin New York’a çıkıp gelmesiyle daha da arttırmış yönetmen çatışmayı. Fakat bu noktadan sonra çok karakterli bir yapıya geçiş yapan film, görüntünün işlevselliğinden ödün vermeye başlıyor. Melinda and Melinda, Hannah And Her Sisters gibi çok karakterli bütün Woody Allen filmlerinde baş gösteren bu sorun, Kim Kiminle Nerede?‘de tekrarlanmış ne yazık ki. İmge ilişkileri aracılıyla (Jean Mitry) kendini açıklayamayan film; kapitalizmden sosyalizme, sanattan dine, eşcinsellikten rock müziğe birçok alan hakkında ilginç şeyler söyleyen, tıka basa vecizelerle dolu ‘lafazan bir gösteri filmine’ indirgeniyor bir süre sonra.
Gayet başarılı bir iş çıkaran Larry David ve Evan Rachel Wood’un oyununda Woody Allen’in oyuncu yönetiminin etkisi yansınamaz. Başta en katı karakter Boris Yelkinoff olmak üzere bütün karakterlerin absurd derecede başkalaşmasını tahammül edilebilir kılan da bütün oyunculukların üst düzey olması kuşkusuz. Bununla birlikte Woody Allen’in sırf Cumhuriyetçi muhafazakâr cenahın eleştirisi yapmak amacıyla türlü türlü hallere soktuğu yan karakterlerin fazla karikatürize olduğu da su götürmez bir gerçek.
Karakterleri sürekli konuşturarak her alanda düşüncelerini aktarmak isteyen Woody Allen, didaktik bir sinema dili kullanmış. Üstelik marjinal olmak adına dramatik yapıya yapılan müdahaleler hikayenin gidişatına ket vurmuş hafif de olsa. Durmaksızın devam eden içbükey Yahudi mizahı sayesinde süresini hissettirmeyen Kim Kiminle Nerede?, gelecekte Woody Allen denilince akla gelecek ilk filmlerinden biri değil, fakat yönetmenin en parodize eseri oluğu kesin. Önceden sezilemeyen sürpriz Truffautvari ‘menage a trois’ sahnesinin bunun en önemli delili olduğu kabul edilebilir. Sonuç olarak Kim Kiminle Nerede? yönetmenin ilk dönem filmlerine öykünen fakat onlar gibi olmayı beceremeyen ortalamanın biraz üzerinde seyreden bir yapıt…
Kim Kiminle Nerede?
(Whatever Works)
[xrr rating=3.5/5]
Senaryo ve Yönetmen: Woody Allen
Oyuncular: Evan Rachel Wood, Larry David, Henry Cavill
Yapım: 2009, ABD/Fransa, 92 dk.
