“Bursa’ya birkaç defa gittim ve her defasında kendimi daha ilk adımda bir efsaneye çok benzeyen bu tarihin içinde buldum, zaman mefhumunu adeta kaybettim ve daima, bu şehre ilk defa giren ve onu yeni baştan bir Türk şehri olarak kuran dedelerimizin yaşayışlarındaki halis tarafa hayran oldum. Onlar zaferin kendilerine ilk gülüşü saydıkları bu şehri o kadar sevmişler, o kadr candan kucaklamışlar ki hala taşı, toprağı bu yükseltici ve şekil verici ihtirasın nurdan izleriyle doludur. Bu şehirde muayyen bir çağa ait olam keyfiyeti o kadar kuvvetlidir ki insan ‘Bursa’da ikinci bir zaman daha vardır’ diye düşünebilir.”
Türk edebiyatının kudretli kalemi Ahmet Hamdi Tanpınar Beş Şehir adlı eserinde Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk başkenti Bursa’dan işte böyle söz ediyor. Bursa’nın gerçekten de tarihimize ayna tutan bir görüntüsünün yanı sıra, her gideni evinde hissetiren bir de duygusu vardır. Modern zamanların tüketiciliği ve kapitalizmin çarklarının neden olduğu kaçınılmaz erozyona rağmen, ülkemize özgü bu “geleneksel” kıyımdan geriye kalan ve zamanın kendisinden bile bağımsız oldukları izlenimi veren bu yapılar aynı misyonu yerine getirmeye devam etmektedir.
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin yayımladığı prestijli Bursa kitapları kentlerinin bu kimliğinin son derece farkında olduklarının kanıtı. Kurumun yalnızca kentin ve yakın çevresinin Osmanlı dönemine, mimarı yapılarına odaklanan değil; Cumhuriyet Dönemi spor, eğitim ve toplumsal tarihine yönelik de kitaplar yayımladıkları dikkatten kaçmıyor.
Osmanlı Döneminde Mudanya İskelesi ve Gümrüğü; Bu Toprağın Renkleri (Bursa Köylerinde Yaşam Kültürü); Sufi Bursa (Bursa’da Tasavvufi Kültür); Osmanlı (Baş) Kenti Bursa / Bursa’da Yapıların Oluşumu; Bursa’da Kırklar Meclisi; Bursa’nın Tarihi Mahalleri; Çarşının Öyküsü; Bursa’da Tekkeler ve Tarikatlar; Bursa Ulucami; Bursa Camilerinde Revak; Uludağ’ın Arka Yüzü; Yaşayan Müze Bursa gibi kitaplar direk olarak Bursa’yla ilgili olsa da, ülkenin tarihine ve kültürel mirasına da ışık tutan pek çok ayrıntı, bilgi ve belgeyle dolu.
Belediyelerin yayımladığı bazen de zamanda devlet arşivlerindeki bilgilerin kamuoyu ile paylaşılmasına vesile oluyor. Balkan Savaşları ve Kurtuluş Savaşı’nnda hayatlarını kaybeden Bursalılar’ın bir listesini içeren kapsayan Bursa Şehitleri ve Şehitlikleri böyle bir kitap.
Diğer bir kulvarda da Bursa Ticaret Lisesi; Tophane Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi; Necatibey Meslek Lisesi; Bursa Erkek Lisesi ve Bursa Kız Lisesi gibi kentin kentin köklü eğitim kurumlarının ve burada eğitim alanların geçmişinden bugüne yolculuğunu görsel bir trih gezintisi haline getirmiş kitaplar var.
Tabi Anadolu’dan çıkan ikinci şampiyona ev sahipliği yapan bir kent olarak spora da gereken önem verilmiş. Osmanlı’da Günümüze Bursa’da Spor adlı kitabın yanı sıra yakın döneme damgasını vurmuş bir Bursa futbolu efsanesinin Kaptan Sedat (3) Özden’in de hayatı bir kitap haline getirilmiş: Efsane Kaptan.
Bu kitaplar Bursa deyince aklına yalnızca İskender Kebap gelenleri Bursa’ya bakışını kökten değiştireceği muhakkak.
