Vittorio Gassman ve Catherine Deneuve‘ü 1977 yılında Venedik’te bir araya getiren kırık bir giallo hikayesi. Siyah deri eldivenlerinizi bir kenara bırakın. Mendillerinizi ve deli gömleklerinizi hazırlayın.
Murat Ocakcan
Dino Risi, Giallo türüyle sınırlandırılamayacak kadar önemli bir yönetmen. Altmış yıla yayılan yönetmenlik serüveni içinde özellikle komedi filmleri ile (Operazione San Gennaro, Profuma di Donna) tanınıyor. 1977 yılında yönettiği Anima Persa’nın (Kayıp Ruh) giallo ile arasındaki bağlar gevşek ama amatör dedektif eşliğinde takip edilen gizemli bir öykü ve baskın şehir atmosferi dikkate alındığında, filmimizi bu türle ilişkisi içerisinde değerlendirmek de yanlış olmayacaktır. Filmin uyarlandığı aynı adlı romanın yazarı Giovanni Arpino ise Kadın Kokusu (Türkçe’de yayınlanan tek kitabı. Risi’nin uyarlamasından sonra Al Pacino’lu yeniden çevrimi bilmeyen yoktur herhalde.) adlı roman ile tanınıyor ülkemizde. Başrol oyuncularından Vittorio Gassman, genel olarak Dino Risi(Profuma di Donna, I Mostri, Il Sorpasso) ve Mario Monicello(I Soliti Ignoti, La Grande Guerra, L’armata Brancaleone) filmlerinde karşımıza çıkan bir isim. Diğer başrol oyuncusu Catherine Deneuve’u ise anlatmaya gerek yok sanırım.
Nice sanat eserine ev sahipliği yapan Venedik, sinema izleyicisinin fotografik hafızasında öncelikle Fellini’nin Casanova (1976), Visconti’nin Morte A Venezia (1971) ve elbette Roeg’in Don’t Look Now (1973) filmleri ile yer etmiştir. Kişisel tercihimiz ve konumuz Giallo ise bu listeye mutlaka eklenmesi gereken bir diğer önemli yapım, Aldo Lado’nun 1972 tarihli Chi l’ha Vista Morire (Who Saw Her Die?) filmi. Aldo Lado doğup büyüdüğü sokakları kameraya alırken Venedik’i turistik bir seyirlik haline dönüşmeden görebilmek gibi zorlu bir görevi de üstlenmişti. Anima Persa ise kentin kendini herkesin gözü önünde sere serpe uzanan o havasına bırakıyor yelkenlerini. Seyircinin kentten beklentisinin ve kentin seyirciye sunabileceklerinin üzerinde pek düşünmeden ilerliyor. Ama bizi bekleyen sır, evlerin içinde zaten.
Tino adlı genç bir adam güzel sanatlar tahsili için Venedik’e taşınır ve (frenk dillerinde bu tür akrabalık derecelerinin ayrıntılı düzenlenmemesi nedeniyle) amca-dayı-enişte, hala-teyze-yenge sıfatlarına sahip olabilecek bir çiftin yanına yerleşir. Yeni ikametgahı olan kocaman malikaneden gelmekte olan garip seslerin arkasından keşfe çıkmakta gecikmez Tino. Üst katta eniştesinin (bence enişteydi) erkek kardeşinin akıl hastalığından muzdarip olduğu için bir odaya kapatıldığını görür. Genç adam, melankolik teyzesi ile sert mizaçlı eniştesi arasındaki gerginliğin zamanında yaşanmış bir trajediden kaynaklandığını da öğrenir. Çiftin küçük kızı, ona karşı sakıncalı bir yakınlık duyan eniştenin kardeşi tarafından öldürülmüştür. Tino, malikanedeki yaşamına devam ettiği zaman zarfında, ailenin yeni sırlarını da ortaya çıkaracaktır.
Söze giallo ile başladık ama, türün takipçilerinin nadirattan saydığı bir film olsa da, karakterlerin ruhsal durumlarının ön planda olduğu, sürpriz bir sondan ziyade tahmin edilebilir ama dramatik bir son vaat eden eli yüzü düzgün bir filmle karşı karşıyayız aslında. Özellikle sonlara doğru neredeyse tek başına Gassman’ın oyunculuğuyla sürüklenen Anima Persa, hem B sınıfı film takipçilerini hem de Arthouse’dan gayrı gül koklamam diyen seyirciyi tatmin edecek bir yapım.
Anima Persa
Yönetmen: Dino Risi
Senaryo: Giovanni Arpino (roman), Dino Risi
Oyuncular: Vittorio Gassman, Catherine Deneuve, Danilo Mattei
Yapım: 100 dk., İtalya-Fransa, 1977
