Naziler Atom Bombası’nı ABD’den önce yapıp savaşı kazansalardı bugün dünya nasıl bir yer olurdu? Bilmiyoruz. Çünkü Norveçliler kendi canları pahasına Naziler’in projesini engelleyip, bu ihtimali ortadan kaldırmışlardı. Telemark Kahramanları bu kahramanlık hikayesini anlatıyor.
Almanlar, Norveç’i işgal ettiklerinde ele geçirdikleri en değerli ganimetlerden biri de Telemark bölgesindeki küçük bir kasaba olan Rjukan’da konuşlandırılmış Norsk Hidrorelektrik Santrali idi. Dağlarla çevrili, uçaklardan atılacak bombaların ulaşmasını imkansızlaştıran derin bir vadide bulunan bu santralde Atom Bombası’nın inşası için çok gerekli bir madde üretiliyordu: Döteryum Oksit, ya da daha bilinen adıyla ağır su. Müttefikler Naziler’in planlarını keşfeder keşfetmez santrali bombalamak üzere uçaklarını gönderdiler ama sonuç alamadılar. Bunun üzerine komandoların sabotaj yapmasına karar verildi.
4 Norveçli’ye eşlik edecek bir Paraşütçü İngiliz Birliği’nin görev alacağı Freshman Operasyonu adı verilen ilk suikast 1942’de başarısızlıkla sonuçlandı. İngilizleri getiren uçaklardan bir düştü, diğeri inişi gerçekleştiremeyip geri döndü. Düşen uçaktan sağ çıkan askerler Gestapo tarafından sorguya çekilip kurşuna dizildi. Aylarca dağlarda mahsur kalan Norveçli komandoların hikayesi ise 1948’de Kampen om tungtvanne (The Battle for Heavy Water) adlı bir filme dönüşüyor ve bazıları filmde bizzat rol alıyorlardı.
1943’teki Gunnerside Operasyonu ise yalnızca 6 Norveçli komandoyu kapsıyordu. 6 gözü kara asker son suikast girişminden sonra yüksek düzeyde korunan istasyona sızarak ağır su depolarını havaya uçuruyorlardı. Mucizevi şekilde başarıya ulaşan bu suikaste fazla sevinemiyorlardı müttefikler. Çünkü Almanlar 6 ay içinde yine işlerlik kazandırıyorlardı santrale.
Nazilere indirilecek nihai darbe çok sayıda Norveçli sivilin hayatına mâl olcaktı. Naziler ürettikleri ağır suları Almanya’ya nakletmeye karar vermişlerdi. Ancak bunu yapmak için depoları önce feribotla Tinn Nehri’nden geçirmek zorundalardı. Norveç yer altı direnişçilerine Londra’dan feribotu batırma emri geldi. Ancak bu direnişçilerin Rjukan’daki komşularının da ölmesi anlamına geliyordu. Direnişçiler yine de savaşın kaderini belirleyeceğini bildikleri için kendilerine verilen bu zor görevi yerine getirip SF Hydro feribotu nehrin en derin noktasında içinde bulunan vatandaşlarına rağmen batırdılar. Ölen 18 kişiden yedisi gemi mürettebatı, üçüyse yolcu, geri kalansa Alman askerleriydi.
Anthony Mann’ın yönettiği 1965 yapım Telemark Kahramanları (The Heroes of Telemark) yukarıda anlatılan olayların harmanlanmasıyla oluşturulmuş. Olayın geçtiği mekanda, dolayısıyla Norveç’in zorlu kış şartlarında çekilen filmin başrollerinde dönemin iki popüler oyuncusu Kirk Douglas ve Richard Harris var. Filmin tek kusuru DVD 9 formatında olması. Yani 5+1 ses seçeneğine sahip değil. Görüntü ise ancak “idare eder” cinsten. Ancak önemli hikayesi bu DVD’yi II. Dünya Savaşı filmi meraklıları için vazgeçilmez kılıyor.
Telemark Kahramanları
The Heroes of Telemark
Yön: Anthony Mann
Oyn: Kirk Douglas, Richard Harris, Ulla Jacobsson, Michael Redgrave
1965 ABD / İng. – 131 dakika
