Gerçekleri anlatan adam Roberto Rossellini’den hikayeler

Savaş yorgunu İtalya’da doğan Yeni Gerçekçilik akımının babası Roberto Rossellini’nin iki ayrı dönemden seçilmiş dört filmi bu kapağın altında.

Luchino Visconti’nin James M.Cain’in ünlü romanı Postacı Kapıyı İki Kere Çalar’ından serbestçe uyarladığı 1943 tarihli filmi Tutku (Ossesione) İtalyan Yeni Gerçekçilik akımının habercisi; Roberto Rossellini’nin 1945 tarihli filmi Açık Şehir Roma (Roma Citta Apperta) ise geleceğin sinemacılarının feyz alacağı bir okula dönüşecek olan bu akımın ilk resmi şahikasıdır.

Yeni Gerçekçilik (Neorealismo) felsefe olarak biraz İtalyan edebiyatında izleri 20. yüzyılın başlarına kadar sürülebilecek gerçekçilik akımından (Verismo), biraz da Fransız natürelizminden feyz alan, görsel anlamda ise ilhamını İngiliz belgeselciliği ve Sovyet toplumcu sinemasında bulan bir akımdı. Gerçek mekanların, oyunculuk deneyimi olmayan amatörlerin kullanıldığı bu filmlerde, kamera bir göz vazifesi görmekte ve hikayenin karakterlerinin sıkıntılarına, gerçek hayatın çıkmazlarına tanık olmamızı sağlamaktaydı.

II. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru ya da ardından çekildikleri için yönetmenler işgal altında olan, sonrasında da savaştan yenik çıkan ülkelerinde malzeme bulma sıkıntısı çekmiyorlardı. Savaşın sonuçlarını görmekten ve göstermekten kaçmıyorlardı bir anlamda. Açık Şehir Roma, Naziler’in işgalindeki Roma’dan çeşitli insan hikayelerini perdeye taşıyordu. Rossellini sonraki yıllarda savaşın yarattığı ortamlarda geçen hikayeleri konu alan iki film daha çekecek ve Savaş Üçlemesi’ni tamamlamış olacaktı.

As Sanat etiketiyle çıkan ve Rossellini’nin dört filmini içeren DVD koleksiyoncu setinde bu üçlemenin son iki filmi mevcut. Altı farklı hikayeden oluşan 1946 yapımı Hemşehri (Paisa), Müttefikler’in İtalya içlerine ilerlediği dönemlerde geçer. Üçlemenin son ayağı 1948 tarihli Almanya Sıfır Yılı’nda (Germany, Year Zero) olay yeri savaş sonrası Almanya, hikayenin kahramanı ise zorlu şartlarda ailesiyle birlikte hayatta kalmaya çalışan 13 yaşındaki Edmund Kohler’dir.

Setin geriye kalan diğer iki filmi de 1954 yapımı. Rossellini’nin karısı Ingrid Bergman’ın* başrolünde oynadığı İtalya’ya Yolculuk (Viaggio in Italia ) Napoli’ye gelen İngiliz turist çiftin yolunda gitmeyen ilişkisine odaklanıyor. Film, sinemalarda gösterildiği dönemlerde çuvallasa da François Truffaut tarafından “ilk modern film” tarifiyle övülmüş bir yapım.

Setin son filmi Özgürlük Nerde? (Dove LA Liberta?) ise 22 yıl hapisliğin ardından tahliye olup Roma’ya evine dönen Salvatore’nin özgür yaşama yeniden adapte olma uğraşını gözlemliyor.

Sinema tarihinden bu dört yaprağı arşivinize mutlaka katın.

SETTEKİ FİLMLER

İtalya’ya Yolculuk
Viaggio in Italia
Yön: Roberto Rossellini
Oyn: Ingrid Bergman, George Sanders

Özgürlük Nerde?
Dove LA Liberta?
Yön: Roberto Rossellini
Oyn: Totò, Vera Molnar, Leopoldo Trieste

Hemşehri
Paisa
Yön: Roberto Rossellini
Oyn: Carmela Sazio, Robert Van Loon, Dots Johnson

Almanya Sıfır Yılı
Germany, Year Zero
Yön: Roberto Rossellini
Oyn: Edmund Moeschke, Ernst Pittschau, Ingetraud Hinze

* Ünlü oyuncu Isabella Rossellini, Roberto Rossellini ve Ingrid Bergman’ın kızıdır.