Sinema literatürüne Alfred Hitchcock’un armağanı olan ‘cameo’, sinema jargonunda ünlü bir yüzün sürpriz bir şekilde, çok uzun olmamak koşuluyla perdede görünmesi anlamına geliyor. Sinema tarihinde yönetmen cameo’su sayılabilecek çok örnek var. Özellikle M. Night Shyamalan, Spike Lee ve ‘sinema tanrısı’ Quentin Tarantino gibi isimler, her defasında Hitch’e selam sarkıtırcasına, birçok filmde/filminde kadraja bir kenarından sızıverdi. Bu listede, pek uzun olmayan dolayısıyla da dikkatlerden kaçan, en ince ‘10 Yönetmen cameso’sunu sizlerle paylaşıyoruz…
Ercan Dalkılıç
10- Plan 9 from Outer Space / Ed Wood
O, sinema tarihinin en iyi ‘kötü yönetmeni’! Hatta o kadar kötü ki; Tim Burton, 1994 yapımı Ed Wood filmiyle onu onore etme gereği duymuştu. Bu film, Ed Wood’un yeni kuşaklarca daha çok tanınmasını sağladı. 1959 yapımı bu ‘kofyapıt’ta, uzaylıların dünyayı işgali anlatılıyordu, anımsayacağınız üzere. Ed Wood da, çok kısa bir sahnede Ufo’ların Hollywood’un üzerinde göründüğünü manşetine taşıyan bir gazeteyi okuyordu.
9- Sinek (The Fly) / David Cronenberg
David Cronenberg’in kült filmi Sinek’te, Veronica (Geena Davis) doğum yapmadan önce gördüğü kabusta bir sinek larvası doğuruyordu. Bu doğumu gerçekleştiren doktorlardan biri de David Cronenberg’in ta kendisiydi! Nasıl fark edemedik, diye hayıflanmayın, ağzındaki maske ve gözlükle onu fark edebilmek neredeyse imkansızdı. Not olarak düşelim: Yönetmen ayrıca Ölü İkizler (Dead Ringers) filminde de bir doktoru canlandırmıştı.
Cronenberg: “Allah bağışlasın. Nur topu gibi bir sineğiniz oldu!”
8- Kanlı Topraklar (Badlands) / Terrence Malick
Bazı yönetmenler sinemacı mı pek emin değilim. Bence kendilerine sinemacı denmesinden de pek hoşnut değiller bu zat-ı muhteremler. Bunlardan biri de Terrence Malick; son iki filmiyle öyle işler çıkardı ki, ben kendisine artık filozof filan demeyi uygun görüyorum. Kamerayla felsefe yapıyor artık çünkü resmen.
Neyse, sadede gelelim; Terrence Malick, başyapıtı Kanlı Toprak’ta (1973) aslında hiç görünmeyecekti, niyeti de yoktu. Fakat dedektif karakterini canlandıracak olan figüran işi asınca, Malick de kolları sıvamış söz konusu dedektif karakterini kendisi canlandırmıştı.
7- The Matrix (1999) / Andy Wachowski, Lana Wachowski
The Matrix olmasaydı, ne Başlangıç (Inception) olurdu, ne de aksiyon-bilimkurgu alt-janrı bu kadar popüler! 1999 tarihli bu klasikte, kısa bir geçiş sekansında Wachowski’ler, gökdelenin devasa camlarını silen işçileri canlandırıyorlardı. Fark ettiniz mi?
“Kamera kullanmaya benzemiyor! Çekilin ezerim! Dikkatt!!”
6- Çılgınlığın Ötesinde (In the Mouth of Madness) / John Carpenter
John Carpenter da kendi filmlerinde çokça görünen bir yönetmen: Şey (The Thing), Hallowen, Sis (The Fog)… bunlardan sadece birkaçı. Biz diğer kaynaklarda göremeyeceğiniz, pek bilinmeyen bir cameo’suna yer vermek istedik. 1994 tarihli Çılgınlığın Ötesinde’de herkesin tüylerini diken diken eden, karanlığın içinden çıkıp gelen bisiketli adamın John Carpenter olduğunu biliyor muydunuz?
5- Üçüncü Adam (The Third Man) / Carol Reed
Dario Argento giallolarındaki bütün katil elleri yönetmenin kendi elleridir aslında! Böylesi bir yönetmen cameo’su ile karşı karşıyayız; film-noir’in babalarından 1949 tarihli Üçüncü Adam’da, eksen karakter Harry Lime’ın kanalizasyon ızgarasından yukarı çıktığı sahnelerdeki eller filmin yönetmeni Carol Reed’e aittir. Çünkü Harry Lime’ı canlandıran Orson Welles, özel işlerinden ötürü ayrıntı-çekimlere katılamıştır. Biz onların yalancısıyız valla!
Carol Reed: “İş başa düştü! Tırman bakalım Carol!”
4- Indiana Jones: Kamçılı Adam (Indiana Jones and the Temple of Doom) / Steven Spielberg
Jurassic Park serisinin Kayıp Dünya filminde, bir sahnede sinemada mısır cipsi yiyen bir adamı canlandırmıştı. Jaws’ta dinlenme tesisindeki işçinin sesi aslında onun sesiydi! Indiana Jones: Kamçılı Adam’da, havalimanında sıra bekleyen turistler arasında tanıdık bir yüz vardı. Yanılmadınız, o Spielberg’ten başkası değildi!
3- Serseri Aşıklar (À bout de souffle ) / Jean-Luc Godard
Godard, Yeni Dalga’nın mihenk taşı değerindeki, 1960 tarihli Serseri Aşıklar filminde elinde gazete, yoldan geçen bir vatandaşı canlandırıyordu. Bir polisi öldürdüğü için aranan Michel’in (Jean-Paul Belmondo) fotoğrafını az önce gazetede gören bu tipleme, sokakta yanından geçenin fotoğraftaki katil olduğunu anlıyor. Anında soluğu polisin yanında alıyordu!
Godard, gammazlar!
2- Yağmur Adam (Rain Man) / Barry Levinson
Tüm zamanların en çok sevilen bu filminde, Raymond’un (Dustin Hoffman) Charlie (Tom Cruise) ile kalmasına kara veren doktor karakterine, değeri bilinmemiş ustalardan Barry Levinson can veriyordu. (Hazır aklımıza gelmişken, bir ara ‘değeri bilinmemiş yönetmenler’ listesi de yapalım diyoruz. Ne dersiniz?)
1- Yaşamak İstiyoruz (Lifeboat) / Alfred Hitchcock
Sıra, gelmiş geçmiş en ince yönetmen cameo’suna geldi. ‘Cameo’nun babası Alfred Hitchcock, 1944 yapımı Yaşamak İstiyoruz’da, 2. Dünya savaşı sırasında havaya uçurulan bir gemiden filikayla kurtulan bir grup yolcunun yaşam mücadelesini anlatıyordu. Tek mekan anlatısı olan filmde, Hitchcock’un cameo olarak görünmesi neredeyse imkansızdı! Fakat Hitchcock buna da bir çare bulmuştu, o ince zekasıyla! Filikadaki karakterlerin eline bir gazete tutuşturan yönetmen, bu gazeteye de kendi resminin kullanıldığı –biri şişman diğeri zayıf, iki adet- bir zayıflama ilacı ilanı bastırmıştı. Zira yönetmen o sıra zayıflamaya çalışıyordu.
Biz bu listede, dikkatlerden kaçmış olabilecek, 10 yönetmen cameo’su sıralamaya çalıştık. Sinema tarihinde kuşkusuz yüzlerce cameo mevcut. Sizin de gözünüze çarpan cameo’lar varsa, aşağıya yorum yaparak bizimle paylaşabilirsiniz…
