“Gece”: Izdıraplı Topraklar Üzerinde

Hakkari’de Bir Mevsim ve Bereketli Topraklar Üzerinde gibi sinemamıza başyapıtlar armağan etmiş usta yönetmen Erden Kıral’ın Vicdan ile başlayan günümüz sinemasına ayak uydurma teşebbüsü 2012 yapımı Yük ile devam etmişti. Kıral, Zeki Demirkubuz’un Kader‘ine atıfla ‘kaderimse çekerim’ diyerek çektiği Vicdan‘dan sonra, Gece‘yle bir kez daha kamerasını varoşların düşmüş hayatlarına çevirmiş. Hatta bu iki filmin, birbirini tamamlayan bir ikileme olduğu dahi ifade edilebilir. Fakat Hasan Özkılıç’ın Orhan Kemal Roman Ödülü kazanmış Zahit adlı eserinden, Rıza Kıraç’ın senaryolaştırdığı Gece, Vicdan’dan farklı olarak sosyal/politik tarafları da bulunan bir deneme.

 Ercan Dalkılıç

Ailesi -anladığımız kadarıyla- 90’ların başında başlayan iç-göç dalgasıyla Batı’ya yerleşmiş olan Süsen’in (Nurgül Yeşilçay) odağında gelişen bir hikaye bu. Fakat bir süre sonra bu ailenin her bir bireyi, farklı köşelere savrulmuş, kimlik arayışı içine düşmüş. Bir abi, romana da ismini veren Zahit, çareyi dağa çıkmakta bulurken; Süsen, sevdiği adamın (Mert Fırat’ın canlandırdığı Yusuf’un) arkasından gitmeyi yeğlemiş.

Yeşilçam’da bir türlü içi doldurul(a)mayan klişe pavyon/müzikhol hayatı, Demirkubuz tarafından Masumiyet ve Kader filmlerinde gerçekten çok ustaca resmedilmişti. Gerçek hayattan perdeye sıçrayan karakterler, tabir yerindeyse nefes alıyor, sigara dumanlarını üzerimize doğru üflüyordu. O dumanlar içinde boğuluyorduk biz de. Gece‘de de benzer şeyleri hissettim ben; Süsen ve Yusuf’un çapraşık ve hiddetli hikayesi, gerçekliğe sirayet etmekle kalmıyor, içimizdeki o yere dokunuyor, yarayı kanırtıyor yeniden.

Bununla birlikte, Gece’nin bazı sorunlarını olduğunu belirtmek lazım. Daha çok açlık grevi ve çevresinde dönen bir romandan uyarlanan filmde bu öğeler neredeyse ‘yan değini’ şeklinde işlenmiş. Bunun bir tercih olduğu öne sürülebilir pekala; lakin senaryo içinde hayli önem arz eden Zahit karakteri, ana akışa bir türlü eklemlenemeyince Gece açık bir biçimde irtifa kaybetmiş.  Evet, senaryonuzun omurgası Zahit’in üzerine kurulu olmayabilir, ne var ki Süsen’in çok sevdiği, film boyunca her an adını zikrettiği abisi Zahit ile arasındaki ilişkinin bu kadar sözde kalmaması, daha da dokunması gerekirdi sanki.

Oyunculuklara gelince; Yusuf’ta Mert Fırat, bu zamana kadarki en iyi performansını sergilemiş bana kalırsa. Nurgül Yeşilçay, Ayça Damgacı ve İlyas Salman da her zamanki gibi görülmeye değer.

Gece, Kıral’ın sendelediği, istediğini tam olarak yansıtamadığı, artık alıştığımız son dönem filmlerinden biri olmuş sözün kestirmesi. Kıral keşke, Süsen ile Yusuf arasındaki hikayeden bir ‘kaybedenler sonatı’ devşirseymiş, demeden edemedim ben film sona erince…

 Gece

Yönetmen: Erden Kıral

Senaryo: Rıza Kıraç

Oyuncular: Nurgül Yeşilçay, İlyas Salman, Mert Fırat

Yapım:  2014 / Türkiye / 100 dk.