İnsanoğlu ile şeytanın ilişkisi Havva’nın yasak elmayı yemesiyle başladı. Bu kadar eskiye dayanan hukukumuzun ve şeytanın insan ruhuna büyük bir açlık duyduğu yönündeki çok eski inancın sanata yansımaması mümkün değildi elbette. Goethe’nin Faust’unu bu yansımanın miladı olarak kabul edebiliriz. Bu ilişkinin sinemaya sirayet etmesi ise Faust’un ilk beyazperde uyarlamasının çekildiği 1900 yılına rastlar. Şeytan o gün bugündür sinema için iyi bir malzeme teşkil ediyor.
Ege Görgün (Landlord)
Korku temasını Şeytan’ın oluşturduğu korku filmlerini sıralamaya kalksak, Cem Karaca usta der ya, buradan bizim köye yol olur. Biz listemizi 10 ile sınırlı tutmak istediğimiz için bazı kriterler belirlemek zorunda kaldık.
Listeye John Carpenter’ın 1987 yapımı Karanlıklar Prensi / Prince of Darkness filmini tüm en zamanların en iyi korku filmlerinden biri olmasına rağmen, içinde şeytanı canlandıran bir karakter olmadığı ya da Şeytan insan sureti kazanmadığı için almadık. Keza Roman Polanski’nin 2000 tarihli 9. Kapı / The Ninth Door, Amityville Horror ya da Evil Dead serisini de öyle. 9. Kapı haricinde bu filmlerde de Şeytan’ın etkisiyle değişime uğrayan tipler vardı, evet, ama bunlar yalnızca Şeytan’ın araç olarak kullandığı kölelerdi. Korku ya da gerilim olmayan filmleri de almadık listeye. Alsaydık, Atıf Yılmaz’ın yönettiği Mazhar Alanson ve Ali Poyrazoğlu’nun oynadığı Arkadaşım Şeytan filmi de listede olurdu. Mister Frost kriterlere uygundu ve bu listede olmalıydı. Ama onu da az bilinirliliğine kurban ettik. Yine de En Karizmatik Şeytan’ı seçtiğimiz anketimizde Jeff Goldblum’a yer açtık. Bu listede olmamasına üzüldüğüm bir diğer film de Exorcist 3.
Biz Şeytan’ın insan bedeninde cisimleştiği, genellikle de ünlü bir aktör tarafından canlandırıldığı filmleri aldık listeye. Yine de atladıklarımız olmuş olabilir, ama ne gam, nasıl olsa unuttuklarımızı bize hatırlatacak okurlarımız var. Onlar yorumlarıyla eksiğimizi kapatacaklardır.
1.
Şeytan (1973)
Exorcist
Yön: William Friedkin
Oyn: Max Von Sydow, Linda Blair
1973 yılında yılbaşından hemen sonra gösterime çıkan film öylesine büyük bir infial yarattı ki, insanlar kar kış demeden boyu yüzlerce metreye varan bilet kuyruklarında beklemeyi umursamadılar. Haftalarca kapalı gişe oynadı Exorcist. Tarihin en yüksek gişe yapan korku filmi oldu. Şöhreti kulaktan kulağa yayılıyordu. Sinemadan film bitmeden kaçanlar, çıkışta kusanlar bu şöhreti daha da palazlandırıyordu tabi.
William Peter Blatty’nin çok satan romanından William Friedkin tarafından sinemaya uyarlanan Exorcist, şeytan tarafından ele geçirilen küçük bir kızı kurtarmak için iki rahip tarafından yapılan “exorcism” ayinin konu alıyordu. Rahiplerden biri tecrübeli bir Şeytan Çıkaran (yani exorcist) olan Peder Merrin’di. Merrin’i Max Von Sydow, şeytan tarafından ele geçirilen küçük kız Regan’ı ise Linda Blair canlandırmıştı.
Filmin korkunç olmasını sağlayan birçok faktör vardı. Her şeyden önce kötü adamı şeytan olan çok başarılı bir korku romanı vardı elde. Şeytan kavramı bilinçaltımızdaki tüm korkuların toplamına denk bir korku üretebilmekteydi. Fiziki olarak baş edemeyeceğiniz, göremediğiniz, sinsi ve çok güçlü bir düşman. Kurban ise küçük bir kız çocuğu. En güvende olduğunu düşündüğü yerde, odasında saldırıya uğrayan savunmasız bir sabi. Herkesde empatik etki yaratacak bu öyküyü beyazperde için yeniden kaleme alanın yine öykünün yaratıcısı Blatty olması filmin başarısındaki bir başka etkendi. Blatty bu çalışması için bir de Oscar kazandı zaten. Filmin başında sevimli bir kız çocuğu olarak tanıdığımız Regan ise, zaman ilerledikçe filmin asıl “dehşet saçarı” olmuştu. Bugün bile eşine rastlanmayacak bir makyaj, Mercedes McCambridge’in Regan’ın ağzından konuştuğu şeytani ses, Regan’ın başını 360 derece çevirip gülmesi ve daha birçok ayrıntı izleyicilerde şok etkisi yaratmıştı. Kimilerini salondan kaçıran bu sahnelerle ilgili olarak pekçok eleştirmen “çok ileri gidildiğinde” hemfikir olmuştu. Filmin harkulade müziğini de unutmamak gerekir tabi. Mike Oldfield imzalı Tubular Bells de filmle birlikte klasik mertebesine çıkmıştı.
2.
Rosemary’nin Bebeği (1968)
Rosemary’s Baby
Yön: Roman Polanski
Oyn: Mia Farrow, John Cassavates
Rosemary, kocasıyla birlikte yeni taşındıkları New York’ta güzel güzel yaşamak niyetindedir. Ama Cassavates’in canlandırdığı koca şeytana uyar (!) ve aynı apartmanda yaşayan satanist cadılarla anlaşma yapar. Karısı Şeytan’ın oğlunu doğuracaktır. Rosemary’nin kocasının, komşularının ve tanıdığı çoğu insanın dahil olduğu bu komplodan hiç haberi yoktur. Büyülerle hazırlanan Rosemary’ye bir gece Şeytan tecavüz eder. Rosemary gerçeği anladığında kimseyi kendine inandıramaz, kimseden yardım alamaz. Filmin sonunda öldü sandığı bebeğini cadılarla dolu bir dairede bulur. Eninde sonunda bir annedir, doğurduğu yaratığa şefkat gösterir. Şeytanın kazandığı bir filmdir bu anlayacağınız. Gerilim dozu neredeyse hiç düşmez. Cassavates’in dediği gibi “İçinde vahşet olmayan, bir vahşet filmi” dir. Mia Farrow ve Cassavates’in üstün performansına yardımcı rollerdeki oyuncuların da katılmasıyla ortaya bir baş yapıt çıkmıştır. Bir de küçük not; Karısı bu filmden sonra, hem de satanistler tarafından vahşice öldürüldüğü için bu filmin Polanski’ye uğursuz geldiği söylenir.
3.
Omen (1976)
Yön: Richard Donner
Oyn: Gregory Peck, Lee Remick
Ne kadar başarılı olduğu, arkadan gelen devam filmleriyle kanıtlandı. Film, Damien Thorn’un çocukluğunu anlatıyordu. Damien bir çakaldan doğmuştur ama bir hastanede şeytanın uşakları onu zengin bir Amerikalı diplomatın yeni doğan bebeğiyle değiştirirler. Diplomat kendi çocuğu sanarak büyüttüğü Damien’ın Deccal olduğunu anladığında onu öldürmek için çareler aramaya başlar.
4.
Angel Heart (1987)
Yön: Alan Parker
Oyn: Mickey Rourke, Robert De Niro
Klasik bir korku filmi değil de bir gerilim-polisiye olsa da, konusu itibari ile bu listeye giriyor. Alan Parker en iyi filmlerinden biri olan Angel Heart ruhunu şeytana satan bir adamın peşine düşen özel bir dedektifin ve bu araştırma çevresinde gerçekleşen cinayetlerin hikayesini anlatıyordu.
5.
Şeytanın Avukatı (1997)
Devil’s Advocate
Yön: Taylor Hackford
Oyn: Al Pacino, Keanu Reeves, Charlize Theron
New York’un en ünlü hukuk firmalarından birinde çalışmaya başlayan genç ve başarılı avukat bilmediği şey firma patronunun şeytan olduğudur. Şeytan’ın türlü çeşit kandırmacalarıyla insanlığını kaybetme noktasına gelen genç adam aynı zamanda babası olan bu adama karşı gelebilecek midir?
6.
The Mephisto Waltz (1971)
Yön: Paul Wendkos
Oyn: Alan Alda, Jacqueline Bisset, Curt Jurgens
Film Fred Mustard Stewart’ın romanından sinemaya uyarlandı.
Ölümün eşiğindeki bir piyanist bu talihsiz sondan kurtulmak için şeytanla anlaşma yapar. Ölümden kurtulması için tek ihtiyacı olan şey yeni bir bedendir. En yakın arkadaşı bu değiş tokuş için en uygun adrestir.
7.
Damien: Omen 2 (1978)Yön: Don Taylor
Oyn: William Holden, Lee Grant
Amcası tarafından evlat edinilen Damien artık askeri okula giden bir yeniyetmedir. Kötülük saçmaya devam eder.
8.
Doğmak İstemiyorum (1975)
I Don’t Want to be Born
Yön: Peter Sasdy
Oyn: Joan Collins, Ralph Bates, Donald Pleasance
Eskiden striptiz kulüplerinde çalışan bir kadın doğum yapar ve bir şeytan-bebek doğurur. Bebek doğduktan sonra yakın çevresindekileri korkunç şekillerde öldürmeye başlar.
9.
End of the Days (1999)
Yön: Peter Hyams
Oyn: Arnold Schwarzanegger, Gabriel Byrne
Şeytan bizzat New York sokaklarında dolaşmaktadır. Seçilmiş kızı gelini yapmaya niyetiyle bir borsa simsarının bedenini kullanan şeytanın karşısına engel olarak kim çıkar dersiniz; Terminator Arnold.
10.
Kayıp Ruhlar (2000)
Lost Souls
Yön: Janusz Kaminski
Oyn: Ben Chaplin, Winona Ryder
Şeytan bir insanın bedeninde dünyaya gelecektir. Bu insan hiçbir şey bilmeyen bir yazardır. Ondan başka herkes, kendisini seçildiğini bilir. (bkz. Rosemary’nin Bebeği, Şeytan’ın Avukatı) Kardeşi, dayısı ve sokakta yanıdan geçen kadın bile. Bu insanların gözü her an Peter’ın üstündedir, onu her an korurlar. (Bkz: Omen) Peter sonunda kabul etmek istemediği acı gerçeği anlar. (bkz. Şeytan’ın Avukatı) Bir de olanlardan haberdar bir kızımız vardır. Winona Ryder’ın canlandırdığı Maya karakteri. Maya olacakları bilir ve bunu engellemek için elinden geleni yapar.
