Bugüne kadar filmlerinde hep “şeker gibi uzaylı” imajına yer veren Steven Spielberg son filmi Dünyalar Savaşı’nda adeta “yemini bozdum” deyip dünyayı yerle bir eden kötü niyetli uzaylılara rol veriyor. (02-07-2005)
Dünyalar Savaşı
War of The Worlds
Yönetmen: Steven Spielberg
Oyuncular: Tom Cruise, Dakota Fannig, Tim Robbins, Miranda Otto
Eleştiri notu: **1/2
Seyir notu: ****
Bilim-kurgu edebiyatının Jules Verne gibi anıt isimlerinden biridir H.G. Wells. Yalnızca 1898’de yayımlanan Dünyalar Savaşı değil, Zaman Makinesi, Görünmez Adam adlı romanları da klasikler arasına girmiş, beyazperdeye birden fazla kez uyarlanmıştır. Marstan gelen yaratıkların üstün teknoloji ürünü gemileri ve silahlarıyla dünyamızı istila etmelerini konu alan Dünyalar Savaşı’nın en akılda kalıcı sinema uyarlaması şüphesiz 1952 tarihli Gene Barry’li versiyondur. Tüm zamanların en iyi bilim-kurgu filmlerinden biri olması dışında, dönemin iptidai koşulları göz önüne alınırsa görsel anlamda da son derece başarılı bir yapımdır. Üstelik uyarlandığı kitaba da olabildiğince sadık kalmıştır. “Kitaba sadakat, sinemaya ihanet”le sonuçlanmamış nadir vakalardandır yani.
Kendini her alanda ispatlamış bir malzemeyi ele alırken eminim Spielberg’in içi çok rahattı. Hep bir uzaylı istilası filmi çekmek istediğini itiraf eden yönetmen, kadroya Tom Cruise ve Dakota Fanning’i alarak da filmin başarısını ikinci kez garanti altına alıyordu. Geriye kalan yalnızca iyi bir film çekmekti. Söz konusu Spielberg oldu mu bu da çantada keklik demekti ama…İşte filmin iyi olduğunu peşin peşin itiraf ettik. Ama soru şu; bir filmin iyi olması o filmi sevmeniz için yeterli mi? Filmden hayal kırıklığını andırır sinsi bir iç kaşıntısıyla çıktığımıza göre, en azından benim için değil. Ortalama bir seyirciye müthiş bir keyif verecek bu filmi ben Spielberg’in filmografisinde oldukça gerilere yerleştirmekte hiç sakınca görmüyorum.
HA KURTULUŞ GÜNÜ, HA DÜNYALAR SAVAŞI
Halihazırda bir bilim-kurgu klasiğini alıp onu olağanüstü görsel efektlerle modifiye etmek Spielberg gibi bir yönetmen için yeterli mi? Spielberg’in bu filme, uyarladığı kitaptan tamamen bağımsız hareket etmek pahasına, zekasını hatta dehasını katmasını beklerdim ben. Wells’in hayalgücüyle kendi hayalgücünü birleştirip, ne bileyim “voltranı” oluşturmasını beklerdim. Hikayeye yeni yaklaşımlarla açılım getirmeyen, aile filmi klişelerine yaslanmış bir tutum değil. Yani ben bir “Spielberg Filmi” izlemek isterdim, büyük bütçeli sıradan bir yeniden çevrim değil. Spielberg’in hikayeye en büyük müdahalesi, orijinal öyküde, bayan arkadaşını saymazsak, yalnız kovboyu oynayan kahramanı, çocuklarına kol kol kanat geren bir aile babasıyla değiştirmesi olmuş. Bu şekilde Dakota Fanning’e yer açıp, çocuklu Jurassic Park ruhunu devam ettirmiş.
Benim gözümde Kurtuluş Günü (Independence Day) mentalitesinde bir film Dünyalar Savaşı. Aradaki tek fark Kurtuluş Günü milliyetçilik duygularını pohpohlarken, Dünyalar Savaşı’nın Amerikan halkına ulvi aile değerlerini gazlamaya çalışması. Bu tercihi ya gişe kaygısıyla (çünkü aile filmi demek biletlerin ikiye, üçe katlanması demektir), ya da kendini İsa sandığı için yapıyor Spielberg. Ama ben her iki ihtimalde de bu uğurda bilim-kurguyu helva, Wells’in caanım uzaylılarını ise yalnızca sıradan bir korku ve tehdit sembolü haline getiren (çıkarın uzaylıları, dinozorları ya da teröristleri koyun yerine, ne fark edecek?) Spielberg’ü mazur göremiyorum. Onun 12 yaşına kadar sansürcü ailesi yüzünden sıkı bir müfredat dahilinde yalnızca aile eğlencesine yönelik filmler izleyebilmiş bir çocuk olduğunu bilsem bile, göremiyorum.
Filmin beni tatmin etmeyen bir başka noktası ise finali oldu. Spielberg finali seyircilerin kucağına atıveriyor adeta. Kurgu sizi hiç finale hazırlamadığı için, bir “oh, be” çekemiyorsunuz ağız tadıyla.
FİLMİN ARTILARI
Spielberg, birlikte çalışma alışkanlığı edindiği görüntü yönetmeni Janusz Kaminski ile tertip ettiği görsel şölenle gözlerinizi yuvalarından uğratabilir. Filmin akıllarına kazınan birden fazla sahnesi var. Aksiyon ve gerilim açısından hayli zengin olan film, Jurassic Park’lar gibi sürükleyici bir tempo tutturuyor.
Dünyalar Savaşı’nın Tom Cruise’la birlikte yıldızlığını üstlenen Dakota Fanning, payına çoğunlukla sinir bozucu çığlıklar atmak düşse de gayet başarılı. Cruise için yorum yapmayı gereksiz buluyorum, o son derece iyi bir oyuncu olduğunu uzun yıllar önce ispatladı zaten.
Steven Spielberg demiş ki…
“Uzaydaki koskoca mesafeleri aşarak binlerce ışık yılı uzaktan gelen başka formattaki canlıların bu uzun yolculuğu ancak keşif amacıyla yapacağına kalben inanıyorum. Bu kadar uzun mesafe kat eden uzaylıların amacı işgal olamaz gibime geliyor. İçimdeki ses bundan sonra da yeni ‘Close Encounters ‘ ve ‘E.T.’ler yapmamı istiyor. Ancak benliğimin içindeki sinema izleyicisi ise, ‘War of the Worlds’ gibi filmler yapmamı talep ediyor. Çünkü sinema ekranında gerçek heyecan için insan ırkıyla uzaydan gelenler arasında bir savaştan daha heyecanlısı olamaz.”
