Sessiz Dünya ardında 129 televizyon belgeseli ve 50’den fazla kitap bırakan efsanevi okyanus bilimci Kaptan Jacques Cousteau’nun çektiği ve su altı dünyasını sinematograf bir şekilde gösteren ilk belgesel olma özelliğini taşıyor.
Ege Görgün (Landlord)
1910 yılında doğan Cousteau 4 yaşında yüzmeyi öğrenecek kadar denize, ilk filmini 13 yaşında çekecek kadar da mekaniğe aşık bir çocuktur. Küçük Jacques filmi çekmeden makineyi söker ve önce film makinesinin nasıl çalıştığını öğrenir.
Cousteau 20 yaşına geldiğinde donanmaya katılır. Bir sualtı araştırma ekibinin başına getirilen Cousteau başarılı olmak konusunda özel bir yeteneğe sahiptir. 1936’da Toulan’da yaptığı ilk maskeli dalışın ve keşfettiği su geçirmez kamera kılıfının ardından yalnızca rütbe atlamakla kalmaz, görevi süresince ünlü olmayı da becerir. 1943’te Emile Gagnan’la birlikte sualtı araştırmalarını daha kolay hale getiren, bu alanda bi çığır açan scuba-diving cihazı Aqua-lung’u geliştirir. 1959’da ise mühendis Jean Mollard’la birlikte “Dalan Daire”yi tasarlar. İki kişi alabilen Dalan Daire 350 metre derinliğe dalabilen yüksek manevra kabiliyetli bir araçtır. Costeau 1977’de BM tarafından verilen Çevre Ödülü’nü Sir Peter Scott ile paylaşır.
Cousteau’nun en ünlü eseri Sessiz Dünya 1956’da gösterime çıktı. Ünlü okyanus bilimcinin aynı adı taşıyan 1954 tarihli kitabını esin alan belgesel Cousteau ve Louis Malle’nin iki yıl boyunca Akdeniz, İran Körfezi, Kızıl Deniz ve Hint Okyanus’unda çektiği 25 kilometrelik filmin, 2.5 kilometrelik kısmını kapsıyordu.
Tüm belgesel Cousteau’nun unutulmaz gemisi Calypso ile çekilmişti. Calypso, aslında İngiliz ordusu için Amerikalılar tarafından inşe edilmiş bir mayın temizleme teknesiydi. 4’lı yıllarda Akdeniz’de görev yapan Calypso İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Malta ile Gozo Adası arasında yolcu taşımaya başlar. Nihayet 1950’de İrlandalı milyoner Thomas Loel Guinnes, Calypso’yu satın alır ve yıllık 1 Frank gibi sembolik bir karşılıkla onu Cousteau’ya kiralar.
Cousteau gemiyi alır almaz onu yeniden yapılandırır ve Calypso’yu sualtı araştırması, belgesel çekimi için uygun hale getirir. 1996 yılında Singapur limanında demirliyken Calypso’ya manevra yapan bir mavna çarpar ve Calypso kısa sürede sular altına gömülür. Cousteau Calypso 2’nin suya indirilişini göremeden 25 Haziran 1997’de hayata gözlerini yumar.
Calypso’nun yardımıyla çekilen Sessiz Dünya, Cousteau’nun En İyi Belgesel dalında Oscar kazanmış iki belgeselinden ilkidir. İkincisi 1964 tarihli World Without yani Güneşsiz Dünya’dır. Bu, denizin 10 metre altında kurulan kapalı ortamda bir ay yaşayan 5 kişinin belgeselidir. Sessiz Dünya 1956’da Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü de kazanmış ve bunu başarmış tek belgesel olma ünvanını Micheal Moore’un 9/11 ile aynı ödülü aldığı 2004’e kadar sürdürmüştür.
Sualtı belgesellerinin babası diyebileceğimiz Sessiz Dünya’yı izlerken Calypso güvertesindeki 12 dalgıçla birlikte siz de denizlerin altındaki saklı dünyaları keşfedeceksiniz. Sessiz Dünya insanoğlunun doğaya yaklaşımının yarım yüzyıl içinde ne kadar değiştiğini gözlemlemek açısından da önemli bir film. Nitekim, 300 bin üyesi olan bir çevre koruma vakfının kurucusu olarak anılan Costeau’nun emrindeki mürettebat öyle bir katliama imza atıyor ki insanın tüyleri diken diken oluyor izlerken. Bu bilim adamı ve dalgıçlar topluluğu, doğalarına uygun davranmaktan başka bir şey yapmayan bir köpekbalığı sürüsünü hunharca linç ederken, bir Kızılderili köyünü basıp sakinlerini çocuk yaşlı ayırt etmeden katleden gözü dönmüş kovboyları andırıyorlar. Civarında yaşayan türleri tasnif etmek için bir mercan kayalığını dinamitle havaya uçurmaları da cabası…
Türkçe altyazılı olarak izlenebilen filme ünlü kaptanın hayatını anlatan yazılı bir metin eşlik ediyor.
Sessiz Dünya
Le Monde du Silence
Yön: Jacques-Yves Costeau ve Louis Malle
