Andrey Zvyagintsev’in dördüncü uzun metrajı Leviathan, Cannes’da Nuri Bilge Ceylan’ın Kış Uykusu ile birlikte Altın Palmiye için yarışmış ve senaryo ödülü kazanmıştı. Halktan birinin adalet sistemi ve iktidarla mücadelesini konu eden 140 dakikalık eser, Rusya’nın Yabancı Dilde En İyi Film dalında Oscar adayı.
Serkan Çellik
Sürgün ve Elena’da da kalem oynatan Oleg Negin’in Zvyagintsev ile yazığı senaryoda, eski avukat Kolya evini istimlak etmek isteyen belediye başkanına karşı dostu Dmitri’den yardım ister. Büyük şehir avukatı Dmitri, başkanı köşeye sıkıştıracak bilgiler edinip arazinin gerçek bedelinin Kolya’ya ödenmesi için şantaj yapar. Ne var ki halkı otorite karşısında aciz bırakmaya programlanmış sistem bir kez daha işler.
Zvyagintsev’in Rusya’nın vahşi güzelliğini mesken tutan hikâyesi günlük hayatta herhangi bir ülkede, herhangi birinin başına gelebilecek kadar alışılmış ve evrensel. Bu gibi durumları kanıksamamız elbette öğrenilmiş çaresizliğin getirisi. Güç elde ettikçe daha fazlasını isteyen ve bu uğurda her türlü kötülüğü yapmaya hazır, açgözlü seçilmişler kafamızı çevirdiğimiz her yerde var. Aynı şekilde; evine sahip çıkmak için kanunlardan başka güvencesi olmayan ancak yürütücüleri tarafından çarpıtıldığı için bir türlü haklıya yaramayan o kanunlardan mustarip vatandaş da her köşede.
Leviathan sadece “adaletin bu mu dünya” dememiş; evlerini yani yaşamsal haklarını muhafaza etmeye çalışan insanları bir de duygusal sorunlarla boğuşturmuş. Dostluklar, gizli sevdalar, çocuksu hırslar… Küçük Roman’ın kaybettiği annesinin ardından babasını aldatan bir kadınla aynı evde yaşamak zorunda kalması ve ikisini de istemediğini ilan ettikten kısa süre sonra hepten yalnız kalması gibi çatışmalar eklenmiş. Fiziksel anlamda evin yıkılmasını önlemeye çalışan insanların, kendi yıkık ruhlarını toparlayamadıkları için maddeyle ölçülen dünyada da başarısız oldukları gibi bağlantılar kurulmuş.
Senaryonun sert tokatlarına maruz kalan bir diğer karakter Moskova’dan gelen avukat Dmitri. Önceleri eski dostuna yardımcı olmaya çalıştığını düşünsek de çok geçmeden motivasyonunun bir kadın olduğunu öğreniyoruz. Kolya ise kıskandığını saklayamadığı Dmitri’ye belki de yardımcı olması için katlanıyor. Her sorunu hukuk ve nezaket kuralları çerçevesinde çözebileceğine inanan, belki de kendini bu camdan yalana hapseden Dmitri ise belediye başkanının zorbalığı ile dünyanın hiç de hukuk kitaplarında yazıldığı gibi olmadığıyla yüzleşiyor.
Zvyagintsev’in Nuri Bilge Ceylan ile kıyaslanan sinemasının en geveze filmi Leviathan, kesinlikle Ceylan’ın geveze filmlerine fark atıyor. Ceylan’ların tasarlana tasarlana plastiğe dönüşmüş diyaloglarına karşın Zvyagintsev-Negin ikilisinin yazdıkları, politik doğruculara rahatsız edici gelse de gerçeğe dokunuyor. Bu noktada aldığı senaryo ödülünü hak ettiğine şüphe olmayan yapımın Cannes‘da yenildiği Kış Uykusu karşısındaki değeri zamanla anlaşılacaktır.
Leviathan (Leviafan)
Yönetmen: Andrey Zvyagintsev
Senaryo: Oleg Negin, Andrey Zvyagintsev
Oyuncular: Aleksey Serebryakov, Elena Lyadova, Roman Madyanov
2014 / Rusya / 140 dk.
Leviathan (Leviafan)