Ateşli Silahlar Tarihi mertliğin bozulduğu o anın öncesini ve sonrasını mercek altına alan eğlenceli ve öğretici bir medeniyetler geçidi.
Genel olarak kabul gören sav ateşli silahların ilk kez Çin’de ortaya çıktığı. Avrupa’da 1300’lerden önce ateşli silahlar olduğuna dair bugüne kadar somut bir kanıt bulunamamış. Buna karşın arkeologlar yapılan bir kazı sonucu Mançurya’da 1200’lü yıllardan kalma bir top bulmuşlardır. Bir başka tarihçi ise Sichuan’da 1100’lerden kalma bir heykelin ateşli silah taşıyan bir figür olduğunu keşfetti. Yine bilinen en eski barut formülü 800’lü yıllardan kaldığı sanılan Çin’de yapılmış bir çalışma da bulunmuştur. Çinliler bu büyük keşiflerini ateşli silahlar kullanmaya başlamadan önce savaş alanlarında alev makinesi, bomba, roket ve mayın olarak değerlendirmişlerdir.
Avrupalılar ateşli silah kullanmaya 1300’lerin ilk yarısında başlarlar. Araplar, Türkler, İranlılar ve Hintliler ateşli silahları doğrudan ya da dolaylı olarak Avrupa’dan aldılar.
Ateşli Silahlar Tarihi temel olarak şu sorunun yanıtı aramaktadır: Ateşli silahları ilk bulanlar Çinliler olmasına rağmen, bunları mükemmelleştiren niye Avrupalılar olmuştur? Kitabın ateşli silahlardan kastı bir namludan mermi atmak için barutun patlayıcı gücünü kullanan barutlu silahlardır.
Bunun nedeninin Avrupa teknolojisinin diğer teknolojilerinden daha üstün olmasına yorulur ama bu varsayım yalnızca ilerleyen yüzyıllar için doğrudur. Ateşli silahların yeni olduğu dönemlerde Avrupa’nın bu konuda doğuya bir üstünlüğü yoktu. Avrupa’nın bu dönemlerde iç savaşlarla çalkalanıyor olması da bu hızlı evrimleşme için yeterli bir açıklama değildir.
Ateşli Silahlar Tarihi’nin yazarı Kenneth Chase ise önemli bir etkenin de ateşli silahların devamlı hareket halında olan bozkır ve çöl göçerlerine karşı etkisiz kalması olduğunu ileri sürüyor. Bu yanıtın tek başına yeterli olmadığını, belki de birden fazla yanıtın var olduğunu kabul etse de kitabını bu savdan yola çıkarak inşa ediyor.
Kitap ayrıca ateşli silahların yaygınlaşmaya başladığı dönemde dünya üzerinde hükmü geçen Osmanlılar, İran, Japonya, Kore, Çin, Moğollar gibi medeniyetler üzerindeki etkilerini de inceliyor.
Ateşli Silahlar Tarihi
Kenneth Chase
Çevirmen: Füsun ve Tunç Tayanç
* Köroğlu’nun Benden Selam Olsun Bolu Beyi’ne eserinde geçen cümlesi.
