Filmleriyle, polemikleriyle, trendleriyle 10 maddelik bir 2014 değerlendirmesi.
Tuncer Çetinkaya
1. 100. YIL MI DEDİNİZ?
2014, sinemamızın 100. yılında önemli etkinliklere evsahipliği yaptı. Ne var ki; ilk filmimiz kabul edilen, Fuat Uzkınay‘ın “Ayastefanos’taki Rus Abidesi’nin Yıkılışı“nın aslında hiç varolmadığı iddiaları yıl boyunca havada uçuştu. Dönemin Osmanlı vatandaşı Manaki‘lerin, sinemaya 1905 yılında başladıkları hatırlandığında, sizce de ortaya “tuhaf” bir manzara çıkmıyor mu?
2. KIŞ UYKUSU
Nuri Bilge Ceylan, “yalnız ve güzel ülkesine” Altın Palmiye kazandırdı yıl içinde… Yönetmenin, Avrupa’da Ingmar Bergman‘la anılan sinemasını Kış Uykusu ile doruğa taşırken, ödülünü son bir yıl içinde ölen gençlere adaması anlamlıydı.
3. SEVGİYLE NEFRET ARASINDA
2014’ün “yeni” gişe rekoru, “eski” bir kahramandan geldi ve Recep İvedik‘in dördüncü serüveni, “hesap tutulan dönemler içinde” En Çok İzlenen Yerli Yapım oldu. Seri; sektörde yarattığı canlanma ile aydın ve eleştirmenlerin eleştirileri arasında bir yerlerde yoluna devam edecek gibi görünüyor.
4. “BENİM GÖSTERİM, BENİM FİLMİMİ DÖVER!”
Önceki yılı “masrafsız” bir projeyle (Fundamentals) tamamlayan Cem Yılmaz‘ın son filmi, kimilerine göre hayalkırıklığı yaratmıştı. Pek Yakında’nın box office’in üçüncü sırasında yer alması, sanatçıyı bir ikilemle karşı karşıya bırakacağa benziyor. Yılmaz’ın bu tuhaf manzaradan nasıl bir sonuç çıkaracağını gelecek yıl göreceğiz.
5. KORKUNUN YÜKSELİŞİ
Türkiye’de vizyona girmiş yerli ve yabancı korku filmleri arasında en yüksek gişe rakamına erişen Dabbe 5: Zehr-i Cin, bu alanda Büyü‘nün rekorunu kırmayı başardı. On yıllık sinema serüveni tutarlı bir seyir izleyen Hasan Karacadağ‘ın referanslarının içinden geçtiğimiz dönemle ilişkisi, sonraki yılların akademik araştırmalarına kaynaklık edecek cinsten!
6. FESTİVALLER VE SEYİRCİLER
“Sanat” Filmleri – Gişe Yapımları ayrımının iyice belirginleştiği bir yılı daha geride bıraktık. “Bağımsız” yapımlara verilen devlet desteği bir yana, festivallerden adından söz ettiren yapımların seyirciden aldıkları karşılığa birkaç örnek verelim: Mavi Dalga: 5167, Cennetten Kovulmak: 7244, Köksüz: 7708, Kusursuzlar: 8439 (izleyici).
7. SANSÜRLE İKİNCİ RANDEVU
Yarım yüzyılı devirmesine karşın bir türlü kurumsallaşamayan Altın Portakal’ın 51. yolculuğu, Ön Jüri tarafından yarışmaya seçilen Reyan Tuvi‘nin Yeryüzü Aşkın Yüzü Oluncaya Dek belgeselinin programdan çıkarılmasıyla başladı. Boykot çağrıları ve protestolar eşliğinde devam eden festivalde Belgesel Yarışma’nın iptal edilmesi 2014’e damgasını vuran olayların başında yer aldı.
8. KÜFÜRE KARŞI KÜFÜR!
Sinemamızın emek eksenli ilk filmlerinden birine (Karanlıkta Uyananlar, 1965) imza atan Ertem Göreç‘in “Türk / Türkiye Sineması” tartışmalarına yaptığı “müdahale” ve küfürü eleştirirken “Sinemayı rahat bırakın, yoksa festivalin formatına uyarak ananızı … ederim” sözleri yenir tutulur cinsten değildi.
9. DİKKAT ÇEKENLER
*Kendi sinema dilini oluşturma yolundaki ısrarlı tavırlarının meyvesini toplayan Onur Ünlü, İtirazım Var ile festivallerin ve hayranlarının gözdesi oldu.
*Kelebeğin Rüyası’nın bestecisi Rahman Altın, uluslararası festivallerde adından söz ettirmeyi başardı.
* 33. TÜYAP Kitap Fuarı’nın Onur Yazarı Atilla Dorsay, mesleğin duayen isimlerinden olmayı sürdürdü; yıl içinde “100 Yılın 100 Türk Filmi” gibi önemli bir esere imza attı.
10. UNUTULMAYANLAR
Adnan Azar, Selçuk Uluergüven, Süheyl Eğriboz, Altan Günbay, Ayşe Şasa, Çolpan İlhan, Tuncay Gürel, Güner Namlı, Behçet Nacar ve Volkan Saraçoğlu artık filmlerde yaşayacaklar. Tıpkı Philip Seymour Hoffman, Eli Wallach ve Robin Williams gibi…
