1001 Roman’dan çıkan Volto Nascosto (Saklı Yüz) 14 sayılık bir çizgi roman serisinin açılışını çarpıcı bir şekilde yapıyor. Sinemada epik bir film seyretmenin ve bir belgeselden eğlenerek öğrenmenin keyfini aynı anda yakalama fırsatı sunuyor kitap.
Etiyopya’nın bir diğer adının Köleler Ülkesi anlamına gelen Habeşistan olması pek isabetli olmamış aslında, çünkü tarihin en eski medeniyetlerinden olan Etiyopya diğer pek çok Afrika ülkesinin aksine 20. yüzyıla kadar sömürgeciler direnip bağımsızlığını korumuş bir ülke.
Etiyopya tarihinin en güçlü figürü şüphesiz 19 yüzyılda Etiyopya’yı birleştirip bir bayrak altında tek bir millet haline getiren Negus Neghesti, yani İmparator Menelik II. Afrika birliğine inanan ünlü siyaset tarihçisi Ali Mazrui’ye göreyse Etiyopya’yı 1889-1913 tarihleri arasında yöneten Menelik II yalnızca Habeş diyarının değil, bu dünyanın gördüğü en kudretli siyah adamdır.
Gianfranco Manfredi’nin yazdığı ve Goran Parlov, Massimo Rotundo, Ersin Burak, Giuseppe Matteoni, Roberto Diso, Giovanni Freghieri, Alessandro Nespolino, Leomacs ve Gigi Simeoni gibi farklı isimlerin resimlediği Volto Nascoto (Saklı Yüz) çizgi roman serisinin hikayesi de Menelik II’nin tahta ilk kez oturduğu 1889’da başlıyor.
Usta yazar Manfredi’nin bir kez daha tarihle kurguyu incelikle harmanlayıp ortaya müthiş bir epik çıkardığına tanık oluyoruz. Tarihi figürlerin yanında boy gösteren kurgu karakterlerin, örneğin hikayenin esas oğlanı Ugo’nun sahiciliği konusunda hiç şüpheye kapılmıyoruz bu sayede.
Manfredi olağanüstü arka fonunu hazırlarken çeşitli kitaplardan yararlanmış. Bunlardan iki tanesi Afrika tarihi konusunda deneyimli, engin deneyimlerini son derece canlı bir anlatımla birleştiren
gazeteci-yazar Domenico Qurico’ya ait. Birinci kitap, ilk koloni savaşlarında İtalyan ordusunda istihdam edilmiş “Askari” birliklerini konu alan Beyaz Alay – İtalyan Koloni Birlikleri’nin Tarihi. Askari, kolayca anlaşılacağı gibi “asker” anlamına geliyor ve Avrupalıların emrinde savaşan Afrika ve Arap kökenlileri tanımlamak için kullanılıyor.
Diğer kitap, Adua – İtalya Tarihi’ni Değiştiren Savaş ise Menelik II’ye karşı verilen savaşların, bu savaşlarda kullanılan teçhizatların anlatıldığı bir tarih kaydı. Her iki kitap da bolca fotoğraf ve belgeyle donatılmış.
İki yıllık yoğun çalışmasının ardından ortaya çıkmış Volto Nascosto. Önceleri bu araştırmaları bir romana dönüştürmeyi düşünüyormuş Manfredi ama bir çizgi roman albümünün çizimler sayesinde özel bir ilgi duyduğu bu dönemin ruhunu ve görsel zenginliğini daha iyi aktaracağını düşünmüş. 19. yüzyılda geçen romanları zaten varmış kendisinin.
Manfredi’nin Afrika sevgisi ise çocukluğundan gelme bir şey. Babasının görev gereği bulunduğu Fas’a ve Kenya’ya birkaç kez gitmiş ve babasını Afrika’nın şehirlerinin, savanalarının, buraları yuva belleyen hayvanların ve Habeş’i, Kenyalı’sı Kara Kıta’nın gururlu insanlarının resmini yaparken izlemiş.
Volto Nascosto’nun birden fazla kahramanı olsa da söylediğimiz gibi ana kahraman Ugo Pastore. Ugo, Etiyopya’nın komşusu ve o dönemlerde bir İtalyan kolonisi olan Eritre’de konuşlanan İtalyan ordusunun tedarikçiliğini üstlenmek isteyen Romalı dürüst tüccar Enea Pastore’nin maceracı ve becerikli oğlu. Ancak iş yapmak istedikleri koloninin Vali’sinin ricasını “kıramadıkları” için kendilerini bir anda Habeşistan’da buluyorlar. Vali onlardan İtalya ve Etiyopya arasındaki ticari ilişkileri düzenleyecek olan Ucciali Mutabakatı’nın imzalanması sırasında orada hazır bulunmalarını istiyor. İtalya adına Kont Pietro Antonelli ve Etiyopya adına Menelik II tarafından imzalanacak mutabakatın biri Amharik, diğeriyse İtalyan dilinde olmak üzere iki nüshası var. Valinin niyeti Amharik diline hakim olduğunu öğrendiği Ugo’nun olan biteni takip edip, gerekirse metinleri karşılaştırıp kendini bilgilendirmesi.
Tıpkı Volto Nascosto’da anlatıldığı gibi 2 Mayıs 1889’da imzlanan Uccielli Mutabakatı Etiyopya’dan alınacak topraklar karşılığında İtalya’nın para ve malzeme yardımı yapmasını öngörüyordu. Ama bu anlaşmanın 17. maddesiyle ilgili bir pürüz yüzünden – oysa kurgusal maceramızda Ugo, Kont’u bu konuda uyarmaktadır – 1895-1896 yılları arasında iki ülke arasında savaş patlak verecekti. İki taraftan binlerce askerin öldüğü I. İtalyan-Habeşistan Savaşı‘nın, Volto Nascosto’nun ilerki kitaplarında karşımıza çıkacağına şüphe yok.
Volro Nascosto’nun yayınlanan ilk kitabı 96 sayfalık iki devamlı maceraya ev sahipliği yapıyor. Çöl Yağmacıları ve Haydutlar adını taşyan bu iki macera yalnızca çizgi romanseverleri değil, epik maceralar okumayı ve seyretmeyi seven tarih sevdalılarına da keyif verecek.
Gianfranco Manfredi kimdir?
26 Kasım 1948’de Senigilla, Ancona’da doğan Manfredi halen yaşadığı Milano’da bulunan Università degli Studi’de Felsefe Tarihi okudu. Ülkemizde de yayınlanan çizgi romanlardan Volto Nascosto’nun yaratıcısı, Büyülü Rüzgar’ın (Magico Vento) ise yazarı olan Manfredi çizgi roman dünyasına ilk kez Dardo Yayınları’ndan çıkan Gordon Link ile girmişti.
Gianfranco Manfredi yalnızca çizgi roman dünyasında tanınan bir isim değil. Müzik, sinema ve edebiyat dünyaları da onu besteleri, senaryoları, aktörlüğü ve romanları ile yakından tanımakta. 2008 tarihli kitabı Ho Freddo’da (Üşüyorum) vampir mitinin kökenlerini araştıran, her zamanki gibi maceranın felsefeyle ve tarihle harmanlandığı gotik bir roman ortaya koyan Manfredi’nin son kitabı ise Marry Shelley’nin Frankenstein’ı yazarken esinlendiği Giovanni Aldini’nin çalışmalarını konu alan Tecniche di Resurrezione (Diriltme Teknikleri).
